پایگاه دانش دیجیتال معماری: الگوسازی اجزای وجودی و پیوندهای معنایی در سیستم‌های اکتساب دانش آنتولوژیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران

چکیده

اکتساب دانش معماری با رویکرد شناخت اجزای وجودی و الگوسازی پیوندهای معنایی دسته­بندی شده میان عناصر، سعی در پژوهش پیرامون خصوصیات مادی و محتوای مفهومی یک ساختمان دارد. این فرآیند می­تواند از فن­آوری­های هوشمند برای تجزیه و تحلیل علمی بهره برده و با ارایه­ی الگوی دانش به­عنوان پایگاه­های دانش آنلاین یا شناسنامه های تحلیلی دیجیتال، به توزیع، بازیافت و نشر اطلاعات معماری دست یابد. این پژوهش با ارجاء به سیستم­های هوشمند اکتساب دانش آنتولوژیک، به تهیه پایگاه دانش با جمع­آوری اجزای وجودی بر پایه لغت­شناسی تخصصی و تعریف پیوندهای معنایی طبقه بندی شده میان اجزای کالبدی و مفهومی معماری می­پردازد. الگوسازی پیوندهای درونی و برونی با ارجاء به استانداردهای فراداده و با همپوشانی مراجع بالادست، زیر مجموعه­ی پدیده­های تجریدی وابسته به زمان، سبک، فعالیت، یا پدیده­های مادی همانند فاعلین، مکان یا مصالح تعریف شده و با کمک نرم افزار اکتساب دانش آنتولوژیک به صورت ارتباطات میان­متصل شیء محور ارایه شده­اند. در این پژوهش برای گونه­های مختلف معماری ایران در پایگاه دانش مدخل ایجاد شده که در مقاله نمونه­ای (مسجد جامع اصفهان) تشریح شده­است. در پایان نمونه­سازی پایگاه دانش به­صورت ابنیه­ی شاخص تاریخی و مدرن، اجزای ساختاری یا بخش­های ساختمانی معماری ایران و همچنین نشر دانش به­صورت آنلاین بر روی شبکه جهانی به بحث گذاشته می­شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Knowledge Acquisition of the Architectural Heritage with Classification and Fromalisation of Semantic Relationships: Development of Ontology Driven Knowledge-Bases

نویسنده [English]

  • Elham ANDAROODI
Assistant Professor and Member of Academic Board, Faculty of Architecture, University College of Fine Arts, University of Tehran
چکیده [English]

Knowledge-based study of architecture comprises from understanding physical and abstract entities of architectural value, their categorization and defining semantic relationships between entities based on their specific or generic properties. In current decade advanced digital technologies of information and communication and intelligent systems tries to conceptualize phenomena and realize the semantic relationships between objects and concepts of the target domain in computer understandable languages. One of the important knowledge acquisition systems for knowledge share and reuse is Ontology. Ontology was a philosophical theory and now has new application in computer science for “specification of conceptualization (Gruber, 1993)” of different domains. Major concerns of ontologic systems is rigorous analysis of entities of a domain, their classification, and define of semantic relationship links between entities by using object oriented languages such as RDF or OWL. For design and development of an advanced ontologic knowledge acquisition system for Persian architecture we have used a tool with user friendly interface named Protégé to be able to avoid programming code of the languages such as RDF. At first we developed a terminology schema and studied different vocabularies and their meaning, by reviewing main upper level resources of dictionaries, encyclopedias of Islamic architecture or resources containing technical architectural terms. We have restored the gathered vocabularies in a terminology ontology schema mapped from General Ontology for Linguistic Descriptions (GOLD). Later we gave structure to the terminology by defining classes and subclasses mapped from upper level ontologies such as SUMO or inspired from Art and Architecture Thesaurus ®. For example a mosque in our schema is subcategory of ceremonial buildings, as a single work buildings, and subclass of the built environment. Definition, pronunciation, synonym, etymology of mosque was also provided as terminological properties. Lastly we started to model the semantic relationships in the ontology schema. We mapped the relationships from metadata standards such as Core Data Index to exclusively describe a building by defining physical properties such as names and resources (data), location, components, objects, materials, agents or abstract attributes such as activities, styles and periods, physical attributes, etc. These properties take direct values as defined properties (such as an exact name of an architect of a building) or takes instances connected to set of detailed properties (such as location instance that connect set of values such as address, world coordinates, and localities of a building). Conclusively the ontology-based knowledge acquisition system developed by this research was used to document around 50 cases of buildings in Iran using descriptive core inventories. The paper demonstrated the instantiation of the ontology by one of the most important samples of Persian architecture: The Jami Mosque of Isfahan. Finally the research envisions to open the ontology-based knowledge model developed for Persian architecture online by web application server or web framework application tools to be able to provide HTML pages for the end users from the structured knowledge in normal browsers and to enrich accessibility to data of Persian architecture by advanced abilities of the system for query and searches.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge-Base
  • Entity
  • Ontology Knowledge Acquisition System
  • Hierarchy of Semantic Relationships
  1. Aristotle (2009), Metaphysics, Translated by W. D. Ross, Nu Vision Publications.
  2. 2. Andaroodi, Elham, Kitamoto, Asanobu (2010), Architectural Heritage Online: Ontology-Driven Website Generation for World Heritage Sites in Danger, Digital Heritage: Proceedings of Euromed 2010 (3rd International Euro-Mediterranean Conference), Lecture Notes in Computer Science (LNCS) 6436, M. Ioannides (Eds.), pp277-290, Springer-Verlag.
  3. 3. Bonomi, A., Mantegari, G., and Vizzari, G. (2006), A Framework for Ontological Description of Archaeological Scientific Publications, in: Tummarello, G., Bouquet, P., Signore, O., Proceedings of the 3rd Italian Semantic Web Workshop, volume 201, CEUR-WS.
  4. 4. Cacciotti, R., Valach, J., Kuneš, P., Čerňanský, M., Blaško, M., and Křemen, P. (2013), Monument damage Information System (MONDIS), An Ontological Approach to Cultural Heritage Documentation, ISPRS Annals of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences (ISPRS Annals), II (5/W1), 55-60.
  5. 5. Gill, Tony (2000), Touring the RLG Information Landscape: the CIDOC Conceptual Reference Model, (RLG Focus), ICOM, CIDOC CRM.
  6. 6. Gruber, Thomas. R. (1995), Toward principles for the design of ontologies used for knowledge sharing, in: International Journal of Human and Computer Studies, Vol. 43,No. 5-6, 1995, pp 907-928, Academic Press, Inc.
  7. 7. Heidegger, Martin (1971), On the Way to Language, Translated by Peter D. Hertz, Harper & Row, New York, USA. 8. Lassila, O., Swick, R. R. (1999) Resource description framework: (RDF) model and syntax specification, Note: World Wide Web Consortium, W3C Proposed Recommendation, PR-rdf-syntax-19990105. http://www.w3.org/TR/PR-rdf-syntax/.
  8. 9. Noy, Natalya. F., Hafner, Carole. D. (1997), the state of the art in ontology design: A survey and comparative review, in: AI magazine, Vol. 18, No.3, American Association for Artificial Intelligence (AAAI), pp 53-74.
  9. 10. Noy, Natalya F., McGuinness, D. L. (2001) Ontology development 101: A guide to creating your first ontology, in: Stanford Knowledge Systems Laboratory Technical Report, no. KSL-01-05, Stanford University.
  10. 11. Peterson, Tini (1994), Art & Architecture Thesaurus , Oxford University Press, 1990; and 2nd edition, 1994.
  11. 12. Rowley, Jennifer (2007), the wisdom hierarchy: representations of the DIKW hierarchy, Journal of Information Science 33 (2): 163–180.
  12. 13. Sartre, Jean-Paul (1992), Being and Nothingness: A Phenomenological Essay on Ontology, Translated by H. E. Barnes, , WASHINGTON SQUARE PRESS, USA.
  13. 14. انوری، حسن و دیگران (1381)، فرهنگ بزرگ سخن، سخن. 15.
  14. انوری، حسن و دیگران (1383)، فرهنگ کنایات سخن، سخن.
  15. اندرودی، الهام (1392)، مستندسازی دانش بنیان میراث معماری در ایران، نشریه هنرهای زیبا، دوره 18، شماره1، بهار 1392، صص؟؟؟؟.17.
  16. بهادری نژاد، مهدی، دهقانی، علیرضا (1387)، بادگیر شاهکار مهندسی ایران ، نشر یزدا.
  17. 18. بهشتی، سید محمد. قیومی بیدهندی، مهرداد (1388) فرهنگ‌نامه معماری ایران در مراجع فارسی، تهران: مؤسسه تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری.
  18. 19. پورمند، حسنعلی، کشتکار قلاتی، احمدرضا (1390)، تحلیل علت‌های وجودی ساخت باغ ایرانی، نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، شماره 47، پاییز 1390، صص 51-62.
  19. 20. پیرنیا، محمدکریم (1372)، تدوین معماریان، غلامحسین، آشنایی با معماری اسلامی ایران، دانشگاه علم و صنعت ایران، چاپ دوم، 1372.
  20. 21. پیرنیا، محمدکریم (1369)، تدوین معماریان، غلامحسین، شیوه‌های معماری ایرانی، موسسه نشر هنر اسلامی، چاپ اول، 1369.
  21. 22. خاکپور، مژگان (1385)، ساخت خانه های شکیلی در گیلان، تهران، نشریه هنرهای زیبا، شماره 25، بهار 1385، صص 54-45.
  22. 23. ماهرالنقش، محمود، عدل، کامران (1361)، طرح و اجرای نقش در کاشیکاری ایران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اداره کل موزه‌ها، موزه رضا عباسی.
  23. 24. ماهرالنقش، محمود (1381)، میراث آجرکاری در ایران، انتشارات سروش.
  24. 25. دهخدا، علی اکبر (1377)، لغت‌نامه، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
  25. 26. زمرشیدی، حسین (1368)، طاق و قوس در معماری ایران، کیهان، چاپ اول، 1368.
  26. 27. شعرباف، اصغر (1385)، گره و کاربندی، فرهنگستان هنر. 28. فلاحفر، سعید، دهقانی، آزاده (1389)، فرهنگ واژگان معماری سنتی ایران، کاوش پرداز.
  27. 29. غیاث الدین جمشید کاشانی، ترجمه و تحشیه جذبی، علیرضا ، نوشته تکمیل همایون، ناصر (1367)، رساله طاق و ازج، مجله ساختمان ، شماره 3.
  28. 30. مصاحب، غلامحسین و دیگران (1380)، دایره‌المعارف فارسی، امیرکبیر.
  29. 31. معماریان، غلامحسین (1367)، نیارش سازه‌های طاقی در معماری اسلامی ایران، جهاد دانشگاهی دانشگاه علم و صنعت ایران.
  30. 32. موسوس بوجنوردی، محمدکاظم و دیگران (1385)، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی.
  31. 33. میر سید علی جناب، کتاب الاصفهان (1303)، نمره 528 وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه.