فرصت‌ها و چالش‌های حکمروایی کلانشهری خوب در عصر جهانی شدن؛ مطالعه موردی تهران

نویسندگان

1 پژوهشگر دوره دکتری شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

2 استاد دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

3 استادیار دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران

چکیده

جهانی شدن، ابعاد، آثار و پیامدهای آن به عنوان یکی از مهم‌ترین حوزه های فعالیت پژوهشگران و دانشوران عصر حاضر، بیش از سه دهه است که در حوزه های مختلف موضوعی و سطوح و مقیاس های مختلف با شهر، به کانون بحث‌های محققان علوم شهری بدل شده است. در چنین شرایطی، جهانشمولی پدیده شهرنشینی در جهان از یکسو و ورود بحث جهانی شدن به علوم شهری از سوی دیگر، موجب شکل گیری پاسخ-ها و نظریات جدیدی در حوزه های مختلف سیاستگذاری شهری شده است. مقاله حاضر، به منظور بهره مندی شهر- منطقه ها از مزایای مثبت جهانی شدن و کاهش اثرات منفی آن، به ضرورت تجدید ساختار در نظام حکمروایی شهر- منطقه ها در عصرجهانی شدن تاکید دارد. از این رو، چارچوبی مبتنی بر حکمروایی کلانشهری خوب پیشنهاد شده است که پیگیری چهار اصل هنجاری 1- ارتقای سطح رقابت پذیری شهری، 2-نقش آفرینی فعال در حوزه دیپلماسی شهری و حکمروایی جهانی، 3- ارتقای سطح زیست پذیری و عدالت فضایی و 4-حکمروایی کلانشهری خوب و یکپارچه را مبتنی بر مجموعه ای از رویکردهای نظری پشتیبان به منظور توفیق حکمروایی کلانشهری در عصر جهانی شدن ضروری می شمارد. در پایان، این مقاله به فرصت‌ها، چالش‌ها و دستاوردهای محتملِ استقرار چارچوب پیشنهادی حکمروایی کلانشهری خوب درشهر- منطقه تهران اشاره دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Opportunities and challenges of Good Metropolitan Governance in the Globalization Era

نویسندگان [English]

  • Maysam Basirat 1
  • Mohammad Mahdi Azizi 2
  • Esfandiar Zebardast 2
  • Abbas Ahmad Akhoundi 3
1
2
3
چکیده [English]

Globalization refers to the increasingly global relationships of culture, people and economic activity. The aspects of globalization can be classified in four dimensions: social and cultural globalization, economic globalization on, political globalization and globalization of law. A review of recent urban and regional studies shows that these studies has affected from globalization literature in past three decades after the universal use of global/world city term. At this situation, world-wide urbanization and emergence of city-regions and other types of urban settlements- like metropolis, megalopolis, mega cities, etc.- has formed new types of governance frameworks for city-regions that has been called metropolitan governance. The review of metropolitan governance models show the diversity and variety of these models. This paper classifies the effects of globalization on metropolitan governance in four aspects: 1-emergence of new local and global actors and new types of political participation, 2-evoloution in urban governance in the shadows of urban competitiveness, 3-increasing importance of restructuring and rescaling in territorial governance and 4- importance of sustainable development with a focus on urban livability and spatial justice. According to this, present paper suggests a framework for good metropolitan governance in the globalization era. The Basis of this framework has found on four principles: 1-to increase urban competitiveness, 2-to play an active and effective role in city diplomacy and global governance, 3-to enhance livability and spatial justice level and 4-integrated and good governance. This paper focuses on restrictions and limitations that Tehran faces in globalization era. The paper also describes the crucial challenges of Tehran Metropolitan Region arrangements for governance (political and functional fragmentation) and attempts that have carried out for coping with those challenges.It shows that Tehran with a population of about 12 million is one of important capitals in the Middle East and has a dominant role in national transactions but it has recognized as a non-global city. Different studies confirm this too. With the criteria of GAWC Research group Tehran has minimal evidence of world city formation but it is not a global city. Also Tehran has classified as a member of "black holes" and it in the typology of non-global cities as a "resisting city" .Also some studies show that Tehran has not started globalization process and as the process develops, Tehran more and more stays behind it. Finally the paper focuses on opportunities and challenges of good metropolitan governance in Tehran in the globalization era. The paper shows that because of the resistance and unwillingness of Iran central government to play a more active role in the global domain, policy making to achieve a better situation for Tehran in the global system has been ignored for years. This paper describes that even non-global cities need a clear and integratedurban governance strategy to play a more effective role in global era to maximize the positive effects and minimize the negative impacts of globalization. Because of this, the papers offer that Tehran should follow the suggested framework for good metropolitan governance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Globalization
  • Good Metropolitan Governance
  • Tehran City Region
  • Urban Competitiveness
احمدآخوندی، عباس؛ برک پور، ناصر؛ اسدی، ایرج؛ بصیرت، میثم وهمکاران (1386)، حاکمیت شهر منطقه تهران:چالش ها و روند ها، نشریه علمی پژوهشی هنرهای زیبا،دانشگاه تهران، شماره 29، صص 16-5.
احمدآخوندی، عباس؛ برک پور، ناصر؛ اسدی، ایرج؛ بصیرت، میثم وهمکاران (1387)، چشم انداز نظام حاکمیت منطقه کلان شهری تهران،نشریه علمی پژوهشی هنرهای زیبا،دانشگاه تهران، شماره 33، صص 26– 15.
احمدی ترشیزی، م (1384)، الزامات پایداری شهر تهران با تأکید بر سرشت جغرافیایی شهرهای. جهانی؛ رساله دکتری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
استیگلیتز، جوزف(1387)، جهانی شدن و پیامدهای ناگوار آن، ترجمه محمد رضا باوفا، انتشارات امیرکبیر، تهران.
اسدی، ایرج(1389)، تبیین عقلانیت منطقه گرایی کلان شهری در تهران، رساله دکتری در شهرسازی، دانشکده شهرسازی، دانشگاه تهران. برک پور، ناصر و اسدی، ایرج(1388) مدیریت و حکمروایی شهری، انتشارات دانشگاه هنر، تهران.
برک پور، ناصر و بصیرت، میثم (1389)، چالش های حکمروایی روستایی در منطقه کلانشهری تهران، کنفرانس بین المللی سکونتکاههای روستایی، اردیبهشت 1389.
بصیرت، میثم (1385)، تجربیات جهانی حکمروایی مناطق کلانشهری، آموزه هایی برای ایران، فصلنامه مدیریت شهری، سال پنجم، شماره 18، صص51-34.
بیکر، ال. ترز ( 1388)، نحوه انجام تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، نشر نی، تهران.
پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس (1382)، طراحی نظام مدیریت مجموعه های شهری کشور، وزارت کشور: سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، تهران.
تاجبخش، کیان (1384)، تهران در شرایط جهانی سازی، مقاله منتشر شده در مجموعه مطالعات فرادست طرح جامع تهران، گزارش پیوست: تجارب جهانی در ترسیم نقش فراملی تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، تهران.
تاجبخش، کیان (1385)، جهانی سازی یا بهبود بهره وری: بررسی ارتباط بین چالشهای اصلی کلانشهر تهران، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 18، صص 33-22.
تاملینسون، جان(1381)، جهانی شدن و فرهنگ، ترجمه محسن حکیمی، دفتر پژوهشهای فرهنگی، تهران.
حاجی پور، خلیل (1387)، تبیین فرآیند شکل گیری و دگرگونی منطقه کلانشهری تهران، رساله دکتری شهرسازی، دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، دانشکده شهرسازی.
دانشپور، زهره(1385)، تحلیل نابرابری فضایی در محیط های پیرا-شهری،، هنرهای زیبا، شماره 28، صص14-5.
ساسن، ساسکیا(1389)، جامعه شناسی جهانی شدن، ترجمه مسعود کرباسیان، نشر چشمه، تهران.
شورت، جان رنای و کیم، یونگ هیوم (1384)، جهانی شدن و شهر، ترجمه احمد پور احمد و شایان (قهرمان ) رستمی، انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران.
فریادی، شهرزاد (1381)، تدوین زبان طراحی شهری محلی (ایرانی) در فرایند جهانی شدن (شهرها)( با تاکید بر مفهوم هسته های شهری )، رساله دکتری شهرسازی،دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
کاظمیان، غلامرضا و پرهیزگار، اکبر(1384)، رویکرد حکمروایی شهری و ضرورت آن در مدیریت منطقه ی کلان شهری تهران، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، شماره 16، صص 49-29.
کرمی، تاج الدین(1390)، نابرابری فضایی در فرآیند گسترش شهر (مطالعه موردی: شهر تهران)، رساله دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت معلم تهران.
کیوی،ریمون و کامپنهود، لوک وان. (1386)، روش تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، چاپ دوم، انتشارات توتیا، تهران. محمدی، علیرضا(1390)، تحلیل فضایی خدمات پیشرفتة پشتیبان تولید با تأکید بر کارکرد فراملی کلانشهر تهران، رساله دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکدة علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی.
مدنی پور، علی (1387)، فضاهای عمومی و خصوصی شهر، ترجمه فرشاد نوریان، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری، تهران. مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران (1384)، طرح بازنگری ساختاری نظام مدیریت و مالیه شهری کلانشهر تهران، مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، شهرداری تهران.
مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران (1375)، طرح مجموعه شهری تهران و شهر های اطراف(مرحله اول)،گزارش شماره 5، شناسایی و ارزیابی نظام موجود مدیریت مجموعه شهری تهران.
مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران(1390)، طرح مطالعاتی جهانی شدن تهران، کارفرما: اندیشگاه بافت شهر تهران(سازمان نوسازی شهر تهران)، گزارش منتشر نشده.
Albrow, Martin(1997), The Global Age, Stanford: Stanford University Press.
Barlow, I. Max. (1991), Metropolitan Government, Routledge, London and New York.
Beaverstock, J.V., P. Taylor and R.G. Smith (1999), A Roster of World Cities. Cities, Vol. 16, pp. 445-458.
Boyer, Christine (1988), "The Return of Aesthetics to City Planning," Society, 25(4): 49-56.
Castells, M (1996), The Rise of the Network Society, Blackwell, Oxford.
Castells, M (1997), The Power of Identity, Blackwell, Oxford. Castells, M (1998), End of Millennium, Blackwell, Oxford.
Castells, M. (1989), The Informational City: Information Technology, Economic Restructuring, and the Urban Regional Process, Blackwell, Oxford.
Chinkin, C. (1998), International law and human rights. In T. Evans (ed.), Human Rights Fifty Years On: A Reappraisal, Manchester University Press, Manchester.
Cybriwsky، Roman (1999), Changing patterns of urban public space: Observations and assessments from the Tokyo and New York metropolitan areas, Cities, (16:4), pp 223-231.
Dasgupta Parikshit(2003), Globalization of Law and Practices , available at http://www.legalserviceindia.com/articles/glp.htm.
Douglass, Mike & Haung, Liling (2007), Globalizing the city in southeast Asia: utopia on the urban edge- the case of phu my hung. SAIGON, IJAPS Vol. 3, No. 2 , pp 1-42.
Evans, Peter(1995), Embedded Autonomy: States and Industrial Transformation, Princeton, NJ: Princeton University Press. Faulks, Keith. (2000), Citizenship, Routledge, London.
Fligstein, Neil(2001), The architecture of markets: An economic sociology of twenty-first-century capitalist societies, Princeton, NJ, Princeton University.
Friedman, Jonathan (1995), Global System, Globalization and the Parameters of Modernity , in Featherstone , M., Lash , S. and Robertson , R.(eds.), Global Modernity , pp. 69-90, Sage , London.
Friedmann, J., Wolff, G.(1982), World City Formation: An Agenda for Research and Action, International Journal of Urban and Regional Research, 6, pp309-344.
Fukuyama, Francis (1992), The End of History and the Last Man, Macmillan, New York.
Goss, S. ( 2001 ), Making Local Governance Work , Palgrave.
Grant, Richard and Jan Nijman(2002), Globalization and the corporate geography of cities in the less-developed world, Annals of the Association of American Geographers, 92(2), pp. 320–340.
Grant, Richard and John Rennie Short, eds(2002), Globalization and the Margins, Palgrave, New York.
Gugler, Josef, ed.(2004), World Cities beyond the West: Globalization, Development and Inequality, Cambridge University Press, Cambridge.
Haider, D. (1992), Place Wars: new realities of the 1990s, Economic Development Quarterly, 6, pp. 127-134.
Hall, T. and Hubbard, P. (1998), The Entrepreneurial City: Geographies of Politics, Regime and Representation, John Wiley and Sons, Chichester.
Hamilton, K. D (1999), Governing Metropolitan Areas: Response to Growth and Change, Garland Publishing, Inc, New York and London.
Harvey, David(1989a), From managerialism to entrepreneurialism: the transformation in urban governance in late capitalism, Geografiska Annaler B, 71, pp. 3–17.
Harvey, David(1989b), The Condition of Postmodernity: An Enquiry into the Origins of Cultural Change, Blackwell, Cambridge.
Healy, P (1995), Challenges for Urban Management, in ; Managing Cities, John Wiley and Sons, New York.
Heinelt ,Hubert and Kubler,Daniel(2005), metropolitan Governance, Routledhe, London and NewYork.
Held, D. (1995), Democracy and the global order: from the modern state to cosmopolitan governance , Cambridge: Polity Press.
Hirst, P. and Thompson, G. (1996), Globalization in Question, Cambridge, Polity Press.
Kim, Y.-H. and Short, J. R. (2008), Cities and Economies, Routledge, London / New York.
Knox, Paul L. and Peter J. Taylor, eds(1995), World Cities in a World System,Cambridge University Press, Cambridge. Marcus، Peter (2006), Space in the Globalizing city, Published in The Global Cities Reader (Urban Readers Series), Edited by Neil Brenner and Roger Keil, London & New York, Rutledge, pp 361-369.
Marefat , Mina (2004), Fractured Globalization: A Case Study of Tehran, in New Global History and the City, edited by Elliott Morss, New Global History Press.
McGrew, AG (1992), A global society? In S. Hall, D. Held and A. McGrew (eds), Modernity and its Futures, Polity Press, Cambridge.
Miller. David. (2002), The Regional Governing of Metropolitan America, Boulder, West View Press.
Ni ,Pengfei and Kresl ,Peter Karl(2010),The Global Urban Competitiveness Report –2010, Edward Elgar Cheltenham, UK • Northampton, MA, USA.
Pizarro, R.E, Wei, L.A, and Banerjee, T. (2003), Agencies of globalization and third world urban form: A review, Journal of Planning Literature, November 1, pp30-111.
Rakodi.C (2003), Politics and Performance: The Implication of Emerging Governance Arrangements for Urban Management Approaches and Information Systems, Habitat International 27, pp 523-54.
Robinson, Jennifer(2006), Ordinary Cities: Between Modernity and Development, NewYork: Routledge.
Sassen, Saskia (2001), The Global City: New York, London, Tokyo, 2nd edition, Princeton University Press, Princeton, NJ. Sassen, Saskia(1991), The Global City: New York, London, Tokyo, Princeton University Press, Princeton.
Savitch, H. V. and Paul Kanto(2002), Cities in the International Marketplace: The Political Economy of Urban Development in North America and Western Europe, Princeton University Press, Princeton.
Schäfer, Wolf (2004), How Global is Tehran? Tangential Remarks on the Globality of Cities, in New Global History and the City, edited by Elliott Morss. New Global History Press.
Scott , Allen John (2001), Global City – Regions: Trends, Theory , Policy Oxford University Press.
Short J (2004), Black holes and loose connections in a global urban network, Professional Geographer, 56, pp295-301. Smith, David A.(2003), Rediscovering cities and urbanization in the 21st century worldsystem, in Wilma A. Dunaway, ed., Emerging Issues in the 21st Century World- System, Volume II: New Theoretical Directions for the 21st Century World-System, Westport: Praeger, pp. 111–129.
Stone, Clarence N.(1989), Regime Politics: Governing Atlanta 1946–1988, Lawrence, University Press of Kansas.
Sybert. R. (1999), Models of regional governance, in Kemp. L. roger (ed), forms of local governance: A Handbook on city, county & regional option, Farland company Inc publisher.
Taylor, P. J., Catalano, G. and Walker, D. R. F. (2002), Exploratory analysis of the world city network, Urban Studies 39, pp. 2377-94.
Taylor, Peter J.( 2004), World City Network: A Global Urban Analysis, Routledge, London.
Taylor, Peter J.)2000(, World cities and territorial states under conditions of contemporary globalization, Political Geography, 19(1), pp. 5–32.
UN(2007), World Urbanization Prospects report (2007 revision) , UN: http://esa.un.org/unup/index.asp?panel=2.
UNFPA (2007), State of World Population, United Nations Population Fund.
UNHSP(UN-Habitat) (2004), The State of the World's Cities 2004/2005: Globalization and Urban Culture, Eathscan,UK and USA.
United Nations Human Settlements Programme (UN-HABITAT), (2006), The State of the World’s Cities Report 2006/2007: The Millennium Development Goals and Urban Sustainability, London: Earthscan.
United Nations Human Settlements Programme (UN-HABITAT), (2006), The State of the World’s Cities Report 2006/2007: The Millennium Development Goals and Urban Sustainability, London: Earthscan.