واکاوی پیامدهای روانی ناشی از سندرم ساختمان بیمار در مجتمع‌های مسکونی؛ مطالعه‌ی موردی: مجتمع مسکونی مهر شهرستان بروجرد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 ارشناس ارشد مهندسی معماری، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

2 دانشیار گروه معماری، دانشکدهی هنر و معماری دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

3 استادیار گروه مهندسی شهرسازی، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران.

چکیده

سلامت روان انسان تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد که محیط کالبدی یکی از مهم‌ترین این عوامل به‌شمار می‌رود. سندرم ساختمان بیمار حالتی است که در آن ساکنان یک بنا احساس ناخوشایندی را تجربه می‌کنند و این احساس با خروج از ساختمان برطرف می‌شود. هدف این پژوهش بررسی پیامدهای روانی این سندرم در مجتمع‌های مسکونی است. در این راستا، ۲۷ متغیر محیطی به‌عنوان عوامل مستقل و سه شاخص روانی شامل استرس، افسردگی و پرخاشگری به‌عنوان متغیرهای وابسته مورد مطالعه قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌ی SCL-90 جمع‌آوری شد و جامعه‌ی آماری شامل خانوارهای ساکن در مجتمع مسکن مهر شهرستان بروجرد بود. نتایج پژوهش نشان داد که استرس با عواملی چون کیفیت و جنس مصالح طبیعی، احساس امنیت و ابعاد خانه ارتباط دارد. افسردگی نیز با چیدمان فضای داخلی، تنوع مصالح، احساس امنیت و حس خلوت در خانه مرتبط است. از سوی دیگر، پرخاشگری بیشترین ارتباط را با احساس خلوت و امنیت در خانه و محوطه دارد. همچنین، پرخاشگری بیشترین تأثیرپذیری را نسبت به استرس و افسردگی از عوامل محیطی نشان داد. نتایج این تحقیق بر لزوم همکاری میان معماران، برنامه‌ریزان شهری، روان‌شناسان و متخصصان بهداشت تأکید دارد تا تأثیرات منفی سندرم ساختمان بیمار کاهش یابد و محیط‌های زیستی آرامش‌بخش‌تر و سالم‌تری فراهم آید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Mental Health Consequences of Sick Building Syndrome in Residential Complexes: A Case Study of Mehr Residential Complex in Broujerd, Lorestan, Iran.

نویسندگان [English]

  • Hossein Jamali 1
  • Amirreza Karimiazeri 2
  • seyyed Reza Azadeh 3
1 Master of Architecture, Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, University of Guilan, Rasht, Iran.
2 Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, University of Guilan, Rasht, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Urban Planning, Faculty of Engineering, Lorestan University, Khorram Abad, Iran.
چکیده [English]

Human mental health is influenced by numerous factors, with the quality of the built environment being one of the most significant. The living space, alongside personal, economic, social, cultural, and familial issues, plays a key role in shaping both mental and physical health. One of the key concerns related to the built environment is Sick Building Syndrome (SBS), which refers to a condition where building occupants feel discomfort while inside, which alleviates once they leave the premises. As people spend a large portion of their time indoors, the design of residential spaces becomes essential to promoting mental well-being. This research aims to examine the psychological impacts of SBS in residential complexes. It considers 27 environmental variables as independent factors and three mental health indicators—anxiety, depression, and aggression—as dependent variables. The study was conducted on the residents of the Mehr Housing Complex in Borujerd, Lorestan, Iran, with 378 participants (192 women, 50.8% and 186 men, 49.2%). The data gathered from the questionnaires provided valuable insights into how environmental factors correlate with mental health outcomes. The results revealed that anxiety was most strongly related to concerns about the quality and variety of materials, security, and the spatial dimensions of the living spaces. Depression was significantly linked to interior design, the quality and variety of materials, and the feelings of security and privacy in both interior and exterior spaces. Aggression, on the other hand, was found to be most influenced by concerns about security and privacy in both internal and external areas of the building. Moreover, the study showed that environmental quality could predict 44% of the changes in anxiety, 47% in depression, and 50% in aggression. Among the environmental factors, cleanliness and security received the highest average scores of 3.16 and 3.11, respectively. In contrast, features such as smooth and fluid forms, as well as the presence of balconies, received the lowest average ratings. The overall environmental quality was assessed to be low, with an average score of 2.42, suggesting a significant need for improvement in residential designs. This study emphasizes the importance of interdisciplinary collaboration between urban planners, architects, and mental health professionals to mitigate the physical and psychological impacts of SBS. By fostering such collaborations, the negative effects of SBS can be minimized, leading to the creation of living environments that promote well-being. In conclusion, the research underscores the need for designing residential environments that prioritize mental health. It highlights the critical role of environmental quality in shaping psychological outcomes such as anxiety, depression, and aggression. The results indicate that improving residential spaces should be a priority for architects and urban planners in order to reduce the effects of SBS. An interdisciplinary approach, integrating architecture, urban planning, and mental health expertise, can provide a comprehensive solution to enhance the well-being of residents and create healthier living environments. This study offers valuable insights into the connection between mental health and the built environment and provides actionable recommendations for improving quality of life in residential complexes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aggression
  • Anxiety
  • Boroujerd
  • Depression
  • Environment
  • The Sick Building Syndrome

مراجع

آزاده؛‌سیدرضا؛محمدی‌سیداحمدیانی؛‌جمال؛نشاط‌دوست و‌حمیدطاهر. (2020). بررسی ارتباط بین شاخص‌های کمّی مسکن و سلامت‌روانی شهروندان مطالعه موردی: محله مرداویج-اصفهان. جغرافیا و برنامه ریزی، 72(24)، 1-32،.
آزاده؛محمدی؛جمال؛دوست, نشاط وحمیدطاهر. (2021). تحلیل ارتباط بین کیفیت کالبدی محیط‌های شهری و استرس درک شده شهروندان،(مطالعه موردی: کلانشهر اصفهان). فصلنامه مطالعات شهری، 10(37)، 99-112،.
آزاده؛محمدی؛جمال؛نشاط‌دوست وحمیدطاهر. (2020). تبیین تأثیرات ساختار کالبدی محله‌های شهری بر اختلالات روانی به روش تحلیل محتوا (مطالعة موردی: کلان‌شهر اصفهان). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 8(4)، 715-736،.
اسعدی, سیده نگار وسید نوزادی, محسن. (1389). بررسی سندرم ساختمان بیمار، نشانه ها و عوامل خطر آن در کارکنان شاغل در برخی از ساختمانهای دانشگاه. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، (2)، 100-116،.
بلالی‌اسکوئی؛‌آزیتا؛زاده‌مهدی و‌حدیثه. (2018). روان بخشی (ادراک) فضاهای طبیعی در محیط انسان ساخت؛ آرامش بخشی فضاهای سبز طبیعی. پژوهش در هنر و علوم انسانی، 13(3)، 45-58،.
پور‌افکاری و‌نصرالله. (1999). پرخاشگری و فرهنگ. جامعه شناسی کاربردی، 10(12)، 13-28،.
تابع افشار, سولماز؛طوفان, سحر وثقفی اصل, آرش. (1400). بررسی نقش چیدمان محیط های کاری بر سلامت کارکنان: سندرم ساختمان بیمار. مجله‌ی ارگونومی، 9(4).
تقی‌پور, ملیحه وسلطانزاده, حسین. (1395) نقش سازمان دهی محیط در تعامل اجتماعی ساکنان مجموعه های مسکونی شیراز (مجتمع های امیرکبیر، جنت، ابریشم، مطهری). ، مجله برنامه‌ریزی فضایی، (1)6، 102-79.
ذبیحی؛حبیب؛فرح؛منش, رهبری وکمال. (2010). بررسی رابطه بین، میزان رضایت از مجتمع های مسکونی و تأثیر مجتمع های مسکونی بر روابط انسان. هویت شهر، 5(8)، 103-118،.
سلیمی, امیررضا. (2020). بررسی نقش قلمروی محله در افزایش حس تعلق خاطر به محیط زندگی و تقویت تعاملات اجتماعی. ، نشریه معماری شناسی، (16)3.
شمس، مجید و گمار، منا (1394). ارزیابی شاخص‌های کمی و کیفی مسکن در استان همدان با تأکید بر اقشار کم درآمد، برنامه‌ریزی منطقه ای، 5(20)، 55-68.
طوفان؛‌سحر؛شهبازی؛‌هدایت؛منتظر و‌فرناز. (2010). ارتباط ویژگی های فیزیکی در معماری داخلی آشپزخانه با میزان خستگی در بانوان (نمونه مورد مطالعه: بانوان ساکن در مجتمع مسکونی آسمان تبریز). زن و مطالعات خانواده، 9(3)، 137-150،.
کریمی آذری, امیررضا؛سیدباقر, حسینی؛بهرام, صالح صدق پور والسادات, حسینی دهشیری افضل. (2016). اصول طراحی فضای مسکونی، با رویکرد ارتقاء خلاقیت، کودکان 7-3 ساله در ایران (نمونه موردی: شهر تهران-منطقه 4). .باغ نظر،13(41)، 19-34.
متصدی زرندی, سعید؛شیخ محمدی, امیر؛سردار, مهدیه؛جی بویی, شادی واکبر پور, سمانه. (1390). بررسی علائم و نشانه های سندرم ساختمان بیمار در شهرک مسکونی اکباتان. مجله‌ی دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، (54)4، 224-229.
نبوی؛علیپور؛فردین؛حجازی؛ربانی وراشدی. (2014). بررسی رابطه حمایت اجتماعی و سلامت روان در سالمندان. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 57(7)، 841-846،.
نعیمی فروتنی نژاد, فریسا؛رهبری منش, کمال؛البرزی, فریبا وخوانساری, شیدا. (1401). بررسی اهمیت مولفه های کالبدی معماری در گونه های مجتمع مسکونی (پراکنده، نواری، متمرکز) بر روی استرس و افسردگی (نمونه موردی: ۹ مجتمع مسکونی در تهران بعد از انقلاب). آمایش محیط، (56). Ahmadi, M., GOLBABAEI, F., & BEHZADI, M. (2014). The effect of sick building syndrome (SBS) on the productivity of administrative staff. International Journal of Occupational Hygiene, 6(4), 210-219.
Araya, R., Montgomery, A., Rojas, G., Fritsch, R., Solis, J., Signorelli, A., & Lewis, G. (2007). Common mental disorders and the built environment in Santiago, Chile. The British journal of psychiatry, 190(5), 394-401.
Avila-Palencia, I., Panis, L. I., Dons, E., Gaupp-Berghausen, M., Raser, E., Götschi, T., Gerike, R., Brand, C., De Nazelle, A., & Orjuela, J. P. (2018). The effects of transport mode use on self-perceived health, mental health, and social contact measures: a cross-sectional and longitudinal study. Environment international, 120, 199-206.
Azadeh, S. R., Mohammadi, J., & Neshat Dost, H. T. (2020). Investigation of the relationship between quantitative indicators of housing and the citizens’ mental health Case study: Mardavij neighborhood- Isfahan. Journal of Geography and Planning, 24(72), 1-33.
Beemer, C. J., Stearns-Yoder, K. A., Schuldt, S. J., Kinney, K. A., Lowry, C. A., Postolache, T. T., Brenner, L. A., & Hoisington, A. J. (2021). A brief review on the mental health for select elements of the built environment. Indoor and Built Environment,.30(2), 152-165.
Browning CR, Byron RA, Calder CA, Krivo LJ, Kwan MP, Lee JY, Peterson RD. Commercial density, residential concentration, and crime: Land use patterns and violence in neighborhood context. Journal of Research in Crime and Delinquency. 2010 Aug; 47(3):329-57.
Burton, D. (1993). IAQ and HVAC workbook, IVE. Inc., UT.
Campagna, G. (2016). Linking crowding, housing inadequacy, and perceived housing stress. Journal of environmental psychology, 45, 252-266.
Chen, Y., & Chen, B. (2019). Modeling of effect of residential indoor environment on health based on a questionnaire survey of selected China cities. Building and environment, 148, 173-184.
Cohen-Cline H, Turkheimer E, Duncan GE. Access to green space, physical activity and mental health: a twin study. J Epidemiol Community Health. 2015 Jun 1; 69(6):523-9.
Campagna, G. (2016). Linking crowding, housing inadequacy and perceived housing stress. Journal of Environmental Psychology, 45, 252-266.
Dang, W., Xu, Y., Ji, J., Wang, K., Zhao, S., Yu, B., Liu, J., Feng, C., Yu, H., & Wang, W. (2021). Study of the SCL-90 scale and changes in the Chinese norms. Frontiers in Psychiatry, 11, 524395.
Derogatis, L. R., Rickels, K., & Rock, A. F. (1976). The SCL-90 and the MMPI: A step in the validation of a new self-report scale. The British journal of psychiatry, 128(3), 280-289.
Ellett, L., Freeman, D., & Garety, P. A. (2008). The psychological effect of an urban environment on individuals with persecutory delusions: the Camberwell walk study. Schizophrenia research, 99(1-3), 77-84.
Evans, G. W., Wells, N. M., & Moch, A. (2003). Housing and mental health: a review of the evidence and a methodological and conceptual critique. Journal of social issues, 59(3), 475-500.
Groenewegen, P. P., Van Den Berg, A. E., Maas, J., Verheij, R. A., & De Vries, S. (2012). Is a green residential environment better for health? If so, why? Annals of the Association of American Geographers, 102(5), 996-1003.
Hale, L., Hill, T. D., Friedman, E., Nieto, F. J., Galvao, L. W., Engelman, C. D., Malecki, K. M., & Peppard, P. E. (2013). Perceived neighborhood quality, sleep quality, and health status: evidence from the Survey of the Health of Wisconsin. Social science & medicine, 79, 16-22.
Härter, M., & Prien, P. (2023). The Diagnosis and Treatment of Unipolar Depression: National Disease Management Guideline. Deutsches Ärzteblatt International, 120(20), 355.
Hooper, P., Kleeman, A., Edwards, N., Bolleter, J., & Foster, S. (2023). The architecture of mental health: identifying the combination of apartment building design requirements for positive mental health outcomes. The Lancet Regional Health–Western Pacific, 37.
Howden-Chapman, P. (2004). Housing standards: a glossary of housing and health. Journal of Epidemiology & Community Health, 58(3), 162-168.
Ketema, R. M., Araki, A., Ait Bamai, Y., Saito, T., & Kishi, R. (2020). Lifestyle behaviors and home and school environment in association with sick building syndrome among elementary school children: a cross-sectional study. Environmental Health and Preventive Medicine, 25, 1-11.
Keyvani, S., Mohammadyan, M., Mohamadi, S., & Etemadinezhad, S. (2017). Sick Building Syndrome and its associating factors at a hospital in Kashan, Iran. Iran J Health Sci; 5 (2) :19-24
Igwe, A. E., Ezeobi, A. A., Okeke, F. O., Ibem, E. O., & Ezema, E. C. (2023). Causes and remedies of sick building syndrome: a systematic review. E3S Web of Conferences, 434.
Izuan, A. Z., Azhar, S. S., Tan, M. K. S., & Syed-Sharizman, S. A. R. (2018). Neighbourhood influences and its association with the mental health of adolescents in Kuala Lumpur, Malaysia. Asian journal of Psychiatry, 38, 35-41.
Lee, T. G., Peart, N., & Lifeson, A. (1996). Vital signs. Health and the Built Environment, Canada.
Li J, Liu Z. Housing stress and mental health of migrant populations in urban China. Cities. 2018 Nov 1; 81:172-9.
Maes, M. J., Pirani, M., Booth, E. R., Shen, C., Milligan, B., Jones, K. E., & Toledano, M. B. (2021). Benefit of woodland and other natural environments for adolescents’ cognition and mental health. Nature sustainability, 4(10), 851-858.
Mitchell, R. (2013). Is physical activity in natural environments better for mental health than physical activity in other environments? Social science & medicine, 91, 130-134.
Niza, I. L., de Souza, M. P., da Luz, I. M., & Broday, E. E. (2023). Sick building syndrome and its impacts on health, well-being and productivity: A systematic literature review. Indoor and Built Environment, 0(0), 1420326X231191079. https://doi.org/10.1177/1420326x231191079
Ochodo C, Ndetei DM, Moturi WN, Otieno JO. External built residential environment characteristics that affect mental health of adults. Journal of Urban Health. 2014 Oct 1; 91(5):908-27.
Ooi, P., & Goh, K. (1997). Sick building syndrome: an emerging stress-related disorder?, International Journal of Epidemiology, 26(6), 1243-1249.
Pálsdóttir, A. M. (2014). The role of nature in rehabilitation for individuals with stress-related mental disorders. Swedish University of Agricultural Sciences.
Passarelli, G. R. (2009). Sick building syndrome: An overview to raise awareness. Journal of Building Appraisal, 5, 55-66. Prunas, A., Sarno, I., Preti, E., Madeddu, F., & Perugini, M. (2012). Psychometric properties of the Italian version of the SCL-90-R: a study on a large community sample. European psychiatry, 27(8), 591-597.
Quesada-García, S., Valero-Flores, P., & Lozano-Gómez, M. (2023). Towards a Healthy Architecture: A New Paradigm in the Design and Construction of Buildings. Buildings, 13(8), 2001.
Roe, J. J., Thompson, C. W., Aspinall, P. A., Brewer, M. J., Duff, E. I., Miller, D., Mitchell, R., & Clow, A. (2013). Green space and stress: evidence from cortisol measures in deprived urban communities. International journal of environmental research and public health, 10(9), 4086-4103.
Runeson-Broberg, R. (2020). Sick building syndrome (SBS), personality, psychosocial factors and treatment. Indoor Environmental Quality and Health Risk toward Healthier Environment for All, 283-302.
Schmitz, N., Hartkamp, N., & Franke, G. H. (2000). Assessing clinically significant change: Application to the SCL-90–R. Psychological reports, 86(1), 263-274.
Seaward, B. L. (2017). Managing stress. Jones & Bartlett Learning.
Sharifirad, G., Bahari, A., Bazani, M., & Jalilian, M. (2016). Relationship between aggression and demographic characteristics in Male High School Students of Ilam [Research]. Zanko Journal of Medical Sciences, 16(51), 36-44. http://zanko.muk.ac.ir/article-1-106-fa.html
Spellman, F. R. (2016). The science of air: concepts and applications. Crc Press.
Stessens, P., Khan, A. Z., Huysmans, M., & Canters, F. (2017). Analysing urban green space accessibility and quality: A GIS-based model as spatial decision support for urban ecosystem services in Brussels. Ecosystem services, 28, 328-340.
Tabe Afshar, S., Toofan, S., & Saghafi Asl, A. (2022). An Investigation of Sick Building Syndrome (SBS) in Workplaces,(Case Study: Engineering Organization Building of Urmia). Iranian Journal of Ergonomics, 10(2), 90-100.
Thomas H, Weaver N, Patterson J, Jones P, Bell T, Playle R, Dunstan F, Palmer S, Lewis G, Araya R. Mental health and quality of residential environment. The British Journal of Psychiatry. 2007 Dec; 191(6):500-5.
Wargocki, P., Wyon, D. P., Sundell, J., Clausen, G., & Fanger, P. O. (2000). The effects of outdoor air supply rate in an office on perceived air quality, sick building syndrome (SBS) symptoms and productivity. Indoor Air, 10(4), 222-236.
Triguero-Mas, M., Donaire-Gonzalez, D., Seto, E., Valentín, A., Martínez, D., Smith, G., Hurst, G., Carrasco-Turigas, G., Masterson, D., & van den Berg, M. (2017). Natural outdoor environments and mental health: Stress as a possible mechanism. Environmental Research, 159, 629-638.
Tyrväinen, L., Ojala, A., Korpela, K., Lanki, T., Tsunetsugu, Y., & Kagawa, T. (2014). The influence of urban green environments on stress relief measures: A field experiment. Journal of environmental psychology, 38, 1-9.
Velarde, M. D., Fry, G., & Tveit, M. (2007). Health effects of viewing landscapes–Landscape types in environmental psychology. Urban forestry & urban greening, 6(4), 199-212.
Wolch, J. R., Byrne, J., & Newell, J. P. (2014). Urban green space, public health, and environmental justice: The challenge of making cities ‘just green enough’. Landscape and urban planning, 125, 234-244.
نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی
دوره 29، شماره 1
خرداد 1403
صفحه 61-78

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار