مبانی طرح تغییر کاربری میراث صنعتی با بهره‌گیری از جان‌مایه اسناد بین‌المللی- تحلیل موردی کارخانه نساجی شیراز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی معماری، گروه معماری، پردیس بین‌المللی کیش، دانشگاه تهران، کیش، ایران.

2 دانشیار ، گروه حفاظت و مطالعات معماری ایران، دانشکده معماری، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

اصول مرتبط با تغییر‌کاربری میراث صنعتی راهکارهایی را پیشنهاد می­کنند که به‌منظور حفظ مهم‌ترین خصیصه‌های میراث تدوین می‌شوند؛ اما در طراحی برداشت­های متفاوتی از آنها صورت می­گیرد. در این پژوهش اسناد بین‌المللی جان‌مایه استخراج اهداف، سیاست‌ها، راهبرد‌ها، و راهکار‌های طراحی در تغییر کاربری میراث صنعتی شده و روابط میان آن‌ها با رویکرد ترکیبی کمی و کیفی و روش استدلال منطقی تبیین شده است. مؤلفه ‌های پیشنهادی پس از تحلیل محتوای گزاره‌های اسناد ایکوموس و فراوانی کلید واژه‌های مرتبط، در ۱۳ دسته تمامیت، اصالت، ارزش، مردم-جامعه، وجوه تاریخی، اهمیت و خاطرات‌ جمعی، سنت و شخصیت و وجوه ملموس یا ناملموس، فرهنگ، اقتصاد و روح مکان جانمایی و ارتباط میان آن‌ها تفسیر و ارائه شده است. همچنین با بررسی کمی، "شبکه ارتباطی" میان دسته­های مختلف به مثابه مبنای مدیریت منابع واکاوی شده است. به­طورمثال مجموع حجم شبکه ارتباطی دسته‌بندی ارزش، با ۳۹ واحد، بیشترین تأثیر را بر سایرین دارد. برای سنجش یافته­ها،  طرح تغییر کاربری کارخانه نساجی شیراز تحلیل کمی شده و میزان پاسخگویی راهکارهای طراحی در دسته ­های 13 گانۀ یافت شده سنجش شده است؛ این طرح با حدود 75% امتیاز تجربه موفقی محسوب می­شود. بدین ترتیب این پژوهش نتایج خود را در تحلیل طرح تغییر‌کاربری میراث صنعتی به بحث گذاشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating the principles of industrial heritage reuse plan by analysis of international documents - case analysis of Shiraz textile factory

نویسندگان [English]

  • Atefeh Eskandari 1
  • Elham Andaroodi 2
1 PhD student in Architecture, Department of Architecture, Kish International Campus, Tehran.
2 Associate Professor, Department of Conservation and Iranian Architectural Studies, Faculty of Architecture, School of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The principles governing the reuse of industrial heritage aim to preserve its key features. However, there are various interpretations of these principles when it comes to the design process. This study utilizes international documents, specifically ICOMOS charters, as a source for extracting goals, policies, strategies, and design solutions related to changing the use of industrial heritage, adopting a combined quantitative and qualitative approach and logical reasoning method. By analyzing the content of the charters and recommendations, as well as the frequency of keywords related to landuse change, thirteen categories were identified , including integrity, authenticity, value, people-society, historical aspects, collective memories, tradition and characteristic, tangible-intangible aspects, culture, economy, spirit of the location, and the connections between them. For example, the goal of preserving the core values of the industrial complex within the value category leads to the identification of common patterns in both the tangible and intangible aspects of the works. In terms of economic policies, emphasis is placed on enhancing economic productivity for the benefit of the local community. When discussing traditions, an important strategy is to utilize the physical capabilities and visual values of the heritage as a source of inspiration for the new design. Identifying the character of the work involves considering elements such as the structure type, coverings, decorative style, materials used, furniture components related to the production line. Furthermore, maintaining the ability to host events and activities that took place during the active phase of the complex helps establish a connection between people, society, and industrial heritage. These components represent various instances that have been derived from international documents and provide different levels of activities related to the land-use change, as explored in this research. A quantitative analysis was conducted to examine the "communication network" among these categories as a foundation for resource management. The results highlight relationships between goals, policies, strategies, and solutions across different categories. For example, preserving the values of the heritage requires interaction with aspects such as "completeness" and "tangible and intangible entities". The decisions in the field of "people and society" are closely related to "authenticity", "collective memories", "economy", and "value". The volume of the communication network in the value category has the greatest impact on other categories. To demonstrate a practical application of the identified categories and the hierarchy of goals to solutions, the reuse plan of Shiraz textile factory was examined as a case study. The findings of the study revealed that the land-use change plan for the Shiraz textile factory included 14 practical actions related to value, 12 actions related to importance, and 11 actions related to collective memories. The remaining categories had a range of actions ranging from 2 to 7. Based on these actions, the land-use change plan received a score of 75.06%, indicating that it is considered a successful case of change of use. Overall, the model presented in this research can aid in designing according to the principles of industrial heritage protection and serve as an evaluation toolfor analyzing land-use change plans in alignment with international documents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Industrial heritage
  • reuse
  • goal
  • policy
  • strategy
  • communication network
Alsaedi, R. N. R. M. (2017). Business Policy and Strategy. International Journal of Sciences: Basic and Applied Research (IJSBAR), 36(7), 26–49.
Carpenter, M., Bauer, T., & Erdogan, B. (2013). Principles of Management. Flat World Knowledge, Inc. Online version. Douglas, J. (2006). Sustainable adaptation. Building Adaptation, 458–508. doi: 10.1016/b978-075066667-1/50015-2 Fragner, B. (2012). Adaptive re-use in: Industrial Heritage Retooled: The TICCIH Guide to Industrial Heritage Conservation, Edited by James Douet, Carnegie Publishing Ltd, Lancaster Fielden, B. (2003). Conservation of Historic Building (3rd Editio). Routledge.
ICOMOS. (1931). The Athens Charter for the Restoration of Historic Monuments.
ICOMOS. (1964). International Charter for the Conservation and Restoration of Monuments and Sites (The Venice Charter).
ICOMOS. (1993). Guidelines for Education and training in the conservation of Monuments, Ensembles and Sites.
ICOMOS. (1994). The Nara Document on on Authenticity.
ICOMOS. (1999). The Burra Charter,The Australia ICOMOS Charter for Places of Cultural Significance.
ICOMOS. (2003). The Nizhny Tagil Charter for the Inducterial Heritage.
ICOMOS. (2012a). Madrid Document. Last accessed on 11/3/2023 from: https://www.aeppas20.org/wp-content/uploads/2015/10/03-DM-ingles.pdf
ICOMOS. (2012b). Taipei Declaration for Asian Industrial Heritage. TICCIH. Last accessed on 11/3/2023 from: https://ticcih.org/taipei-declaration-for-asian-industrial-heritage/
ICOMOS. (2013). The Bura Charter. Australia ICOMOS.
انجم‌شعاع, م., حناچی, پ., اندرودی, ا. (1398). اصول و راهکارهای طراحی ساختارهای میان افزا به مثابه محرک توسعه بافت های تاریخی. نشریه مطالعات شهرهای ایرانی اسلامی, 37, 67–79. Dor: 20.1001.1.2228639.1398.10.37.6.0
اندرودی, ا., تقی‌پور‌اناری, ز. (1397). ارزیابی ارزش ها در منظر شهری تاریخی خیابان ولی عصر تهران با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی مشارکت مردمی. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی, 23(2), 75–86. doi: 10.22059/jfaup.2018.234463.671721 ایروانیان, م. (1399). روایت باززنده سازی کارخانه نساجی شیراز. گروه و انجمن علمی مرمت و احیا دانشگاه شهید بهشتی.
بروکر, گ., استون, س., ترجمه:, مسعود, س. (1399). بازخوانی طراحی، اصول باز طراحی فضاهای داخلی. کتابکده کسری
تیمورتاش, س., حناچی, پ., طالبیان, م. (1400). شاخص های به کارگیری ظرفیت میراث فرهنگی برای توسعه اقتصاد محلی. مطالعات معماری ایران, 20, 195–211. doi: 10.22052/jias.2022.111876
حناچی, پ., شاه‌تیموری, ی. (1400). توسعه چهارچوب مفهومی استفاده مجدد سازگار به عنوان راهبردی پایدار در حفاظت از بناهای میراثی. مطالعات معماری ایران, 19, 25–45 doi: 10.22052/jias.2022.111863 .
حناچی, پ., فدایی‌نژاد, س. (1390). تدوین چهارچوب مفهومی حفاظت و بازآفرینی یکپارچه در بافت های فرهنگی- تاریخی. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی, 46, 15–26Dor: 20.1001.1.22286020.1390.3.46.2.6.
شیروانی, م., احمدی, ح., وطن‌دوست, ر. (1395). بازشناسی ارزش و عوامل تاثیر گذار در دگرگونی دیدگاه های ارزشی در حفاظت از میراث فرهنگی در قرن حاضر. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی, 21(4), 39–50 . doi: 10.22059/jfaup.2017.61655
مسعود, س., عشرتی, پ., فیضی, م., عینی‌فر, ع. (1398). توسعه چارچوب مفهومی ارزش د ر بازطراحی معماری د اخلی استفاد ه مجد د منطبق بناهای واجد ارزش؛ نمونه موردی: زندان قصر به عنوان باغ موزه. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی, 4(3), 97–110. doi: 10.22059/jfaup.2019.272539.672192
نظیری, ز., فدایی‌نژاد, س. (1401). گونه‌شناسی ارزش‌های میراث مدرن. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی, 27(2), 21–32. doi: 10.22059/jfaup.2022.341204.672758
یوکیلهتو, ی., ترجمه:, طالبیان, م., بهاری, خ. (1394). تاریخ حفاظت معماری. انتشارات روزنه.