تحلیل ضربآهنگ کنش های مغایر با گفتمان رسمی و خوانش فضای عمومی شهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دوره ی تخصصی دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده (پردیس) بین المللی فارابی، دانشگاه هنر، کرج، استان البرز، ایران

2 گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر تهران.

چکیده

پژوهش با هدف ژرف‌کاوی و تبیین پیچیدگی‌های فضای عمومی شهری چندلایه؛ که متاثر از شکل‌بندی‌های اجتماعی جامعه و نقطه آغازین معرفت‌شناسی فضا در همبستگی با واقعیت اجتماعی می‌باشد، انجام‌ می‌پذیرد. پارادایم تحقیق، انتقادی و در چارچوب نظریه‌ی تولید اجتماعی فضای لوفور، زندگی روزمره را ازطریق تحلیل ضرباهنگ و در پیوند زمان-مکان واکاوی می‌کند. سؤالات تحقیق درراستای شناسایی مولفه‌های موثر بر  ضرباهنگ رخداد کنش‌ها و نیز تدوین مدلی زمینه‌ای با هدف خوانش فضای پل‌خواجو می‌باشد. نوآوری پژوهش، توصیف و تبیین بخش پنهان فضای عمومی شهری انتخابی با استفاده از تحلیل ضرباهنگ رخداد کنش‌های مغایر با گفتمان رسمی جامعه است. با بهره‌گیری از تئوری زمینه‌ای، تحلیل سیستماتیک اطلاعات ناشی از برداشت میدانی(مصاحبه‌های عمیق و مشاهدات وجه عینی رخداد کنش‌ها صورت‌گرفته‌است. نتایج در یک مدل نظری-زمینه‌ای در 12 مقوله اصلی ارتباط کنش‌ها با شرایط زمینه‌ای، علل بروز،عوامل مداخله‌گر و پیامدها را نشان می‌دهد: زمینه‌ها (نظم ایدئولوژی-حکومتی، طبیعی و محیطی)؛ علل (نظم هنجارین و مدیریت پایشی)؛عوامل مداخله‌گر (تعاملات برنامه‌ریزی‌شده، تبادلات فرهنگی و همپیوندی مقوله‌ها)؛ و پیامدها (پیش‌بینی-بودن فضا، آگاهی‌بخشی از مطالبات، کاهش مشروعیت گفتمان رسمی و تصاحب فضا) می باشد. رخداد کنش‌ها، گزینش زمانی و مکانی داشته و با عضویت در گروه‌های اجتماعی همراه و هدف آن‌ها تثبیت  فضایی، کسب خودمختاری و مشروعیت در فضا ودارای الگوهای قانون‌ستیزی-هنجارستیزی، تصاحب فضا، روان‌پالایی و مطالبات می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing the rhythm of Contradictory practice to the formal discourse & reading urban public space

نویسندگان [English]

  • Mozhdeh Jamshidi 1
  • mitra habibi 2
1 PhD Candidate in Urbanism. department of Architecture and Urban Planning, Farabi International Campus. University of Art, Tehran, Iran
2 Department of urban planning, Faculty of architecture and urban planning, Tehran University of art.
چکیده [English]

A critical look toward spatial issues necessitates criticism and transformation in theoretical and practical approaches toward space in the contemporary era. Spatial critical reading is considered a method to describe, interpret and criticize everyday life and identify spatial issues from the same perspective. Spatial reading first appears in theoretical traditions and components affecting it. Social theories about everyday life have gradually penetrated spatial studies and the recognition methods, in line with spatial turn. Space, in this opinion, shows everyday characters and their dimensions that it shows the current social situation. So, this space is considered to display the characteristics of everyday life and its constructive dimensions and the representative of the economic, political, cultural, and technical conditions. It means that space is based on daily activities in routine life and people's performance in their daily living (lived space) and the representative constructive factors (economic, political, cultural conditions, knowledge, and technology, which is known as perceived space). In this approach, space is known as good that is consumed in a new form. According to these necessitates, the urban space design process must emphasize everyday life's dimensions and components. Rhythmanalysis, as one of the analytical tools, is emphasis reading everyday life in urban space. This tool includes two urban rhythms: everyday and physical rhythms. They show linear and cyclic rhythms orders. This study aims to delve deeper and explain the complexities of multi-layered urban public space; Influenced by each society's social formations and the starting point of the epistemology of space in correlation with social reality, has been done.
The research paradigm is critical, and within the framework of Lefebvre's theory of social production, explores everyday life in space through rhythm analysis and the connection of time and place. The research questions included identifying the components affecting the rhythm of the practice and developing a contextual model to read the space of Khajoo Bridge. The research's innovation is the description and explanation of the semi-hidden and hidden part of the urban public space (Isfahan Khajoo Bridge) using rhythm analysis of practice contrary to society's formal discourse. Using contextual theory, a systematic study of the information obtained from the field perception, including in-depth purposeful interviews and observations of the objective aspect of the occurrence of actions (behavioral patterns), has been performed. The results are formulated in a theoretical-contextual model with 12 main categories that show the relationship of practice with contextual conditions, causes of occurrence, interfering factors (aggravating), and consequences: Context of practice include ideological-governmental, natural, and environmental order; Its causes are a function of normative order and supervisory management; intervening factors including planned interactions, cultural exchanges, and interconnectedness of categories; Consequences include predictability of space, awareness of demands, reduction of legitimacy, and appropriation of space from formal discourse. The occurrence of practice has a temporal and spatial selection and is associated with membership in social groups. Their goal is spatial stabilization, gaining autonomy and legitimacy in space, and they have patterns of lawlessness-abnormality, space ownership, psychotherapy, and demands.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Everyday Life
  • Contradictory practice
  • Formal Discourse
  • Grounded Theory
  • Rhythm
  • Khajoo Bridge of Isfahan

مراجع

اسکات, جیمز سی. (1396). سلطه و هنر مقاومت: روایت ها ینهانی. ترجمه: افشین خاکباز. تهران: نشر مرکز.
برزگر,  ‌سپیده. (1398). مردم سالاری در فضاهای شهری؛ نمونه موردی میدان شهرداری رشت. جستارهای شهرسازی، 51،صص 112–126.
برزگر, سپیده., و حبیبی, میترا. (1399). کاوش ضرباهنگ زندگی روزانه در ساماندهی مصرف فضای شهری (مورد پژوهی: پیاده راه شهر رشت). دانش شهرسازی، 4(1)،صص 49–71.
پیرنیا, محمدکریم. (1383). سبک شناسی معماری ایرانی. تهران: معمار.
تانکیس, فرن. (1388). فضا، شهر و نظریۀ اجتماعی: مناسبات اجتماعی و شکل شهری.ترجمه: ح. پارسی و آ. افلاطونی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
تیبالدز, فرن. (1385). شهرهای انسان محور: بهبود محیط عمومی در شهرهای بزرگ و کوچک.  ترجمه: ح. لقایی و ف. جدلی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
جین, مارک. (1395). شهرها و مصرف. ترجمه:م. قلیچ. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
حبیبی,  میترا, و برزگر,  سپیده. (1397). پویش چند لایه ای زندگی روزمره در فضای شهری از منظر ضرباهنگ کاوی. جستارهای شهرسازی، 49(2)،صص 146–162.
حبیبی,  ‌میترا, و برزگر,  ‌سپیده. (1397). معیارهای ضرب آهنگ کاوی زندگی روزانه در تولید اجتماعی فضای شهری با تکیه بر تجارب پژوهشی. صفّه، 81(28)،صص 47–64.
شمولی, اندرو. (1393). کلیت، هژمونی، تفاوت: هانری لوفور و ریموند ویلیامز. ,ویراستاران: کانیشکا گونواردنا, ا. کیفر, ر. میلگرام, کریستین اشمید,ترجمه: ا. خاکباز, و م. فاضلی, کتاب فضا، تفاوت، زندگی روزمره: خوانش هانری لوفورصص.395-421). تهران: انتشارات تیسا.
رجایی, علی.(1390).  پل های اصفهان در عصر ماشین. نشریه الکترونیکی راسخون.
رلف, ادوارد. (1389). مکان و بی مکانی. ترجمه: م. ن. محمدی, ک. مندگاری,و  ز. متکی. تهران: آرمانشهر.
فکوهی,  ‌ناصر. (1383). انسان شناسی شهری. تهران: نشر نی.
فلیک, اووه. (1396). در آمدی بر تحقیق کیفی.  ترجمه: ه. جلیلی. تهران: نشر نی.
قزوینی,  ‌رؤیا. (1379). با میراث فرهنگی کشورمان مهربانتر باشیم (نگاهی دوباره به چشم انداز پل خواجو). فرهنگ اصفهان, 15(1)،صص 92–95.
کاظمی,  ‌عباس, و  اباذری,  ‌یوسف. (1383). زندگی روزمره و مراکز خرید در شهر تهران. نامۀ انسان شناسی، 3(6)،صص 97–116.
کرمونا, متیو. (1394). فضای عمومی معاصر؛ نقد و طبقه بندی. ترجمه: آ. ثقفی­اصل و  ا. عبداللزاده,. تهران: طحان.
کولمن, ناتانیل. (1396). لوفور برای معماران. ‌ترجمه: س. برزگر,. تهران: کتاب فکر نو.
کیفر, استفان. (1393). چگونه لوفور گرامشی را شهری کرد.ویراستاران: کانیشکا گونواردنا, ا. کیفر, ر. میلگرام, کریستین اشمید,ترجمه: ا. خاکباز, و م. فاضلی, کتابفضا، تفاوت، زندگی روزمره: خوانش هانری لوفور(ص­ص.359-393). تهران: انتشارات تیسا.
گلابچی, محمود., و علاقمندان, متین. (1389). پل های ایران و جهان. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
گیدنز, آنتونی. (1384). مسائل محوری در نظریۀ اجتماعی: کنش، ساختار و تناقض در تحلیل اجتماعی. ترجمه: ا. سعاد. تهران.
لنگ, جان. (1386). طراحی شهری: گونه شناسی، رویه ها و طرح ها همراه با بیش از پنجاه مورد خاص. ترجمه:س. بحرینی. تهران: دانشگاه تهران: موسسه ی انتشارات و چاپ.
لوفور, هانری. (1391). تولید فضا. ترجمه: م. عبدالله­زاده. تهران: مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران.
مدنی­پور, علی. (1387). فضاهای عمومی و خصوصی شهر. ترجمه: ف. نوریان. تهران: شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری.
مدنی­پور, علی. (1392). طراحی فضای شهری: نگرشی بر فرآیندی اجتماعی-مکانی.ترجمه: ف. مرتضایی تهران: شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری.
هاروی, دیوید. (1390). وضعیت پسا مدرنیته: تحقیق در خاستگاه تحول فرهنگی. ترجمه: ع. قوامی­مقدم. تهران: پژواک.
هنرفر, لطف­الله. (1350). گنجینه ی آثار تاریخی اصفهان (آثار باستانی و الواح و کتیبه های تاریخی در استان اصفهان). اصفهان: شرکت سهامی کتاب های جیبی.
هیلیر, جین. (1388). سایه های قدرت: حکایت دوراندیشی برنامه ریزی کاربری زمین.ترجمه:ک. پولادی. تهران: جامعۀ مهندسان مشاور ایران.
Andersson, C. (2016). Public Space and the New Urban Agenda. The Journal of Public Space, 1(1), 5–10.
Anderson, E. (1990). Streetwise: Race, Class, and Change in an Urban Community. University of Chicago Press.
Aubin, F. (2014). Between Public Space(s) and Public Sphere(s): An Assessment of Francophone Contributions. Canadian Journal of Communication, 39, 16–89.
Baker, M., & Chalana, M. (2016). Under the Bridge: Utilizing Covered Liminal Spaces for Formal Homeless Encampments in the City of Seattle. University of Washington, Ann Arbor.
Bayat, A. (2013). Life as Politics: How Ordinary People Change the Middle East, Second Edition. Stanford University Press.
Bayat, A.,(1997). Street Politics: Poor People’s Movements in Iran. Columbia University Press.
Bodnar, J. (2015). Reclaiming public space. Urban Studies, 52(12), 2090–2104.
Bravo, L., & Guaralda, M. (2016). An open access forum for the discussion and advancement of research about public space. The Journal of Public Space, 1(1), 1–4.
Carr, S., Francis, M., Rivlin, L. G., & Stone, A. M. (1992). Public Space. Cambridge University Press.
Chatterton, P., & Hollands, R. (2002). Theorising Urban Playscapes: Producing, Regulating and Consuming Youthful Nightlife City Spaces. Urban Studies, 39(1), 95–116.
De Certeau, M., Rendall, S., Giard, L., & Mayol, P. (1984). The Practice of Everyday Life. University of California Press
Francis, M. (1989). Control as a Dimension of Public Space Quality. In I. Altman & E. Zube (Eds.), Public Places and Spaces. Plenum.
Goonewardena, K., Kipfer, S., Milgrom, R., & Schmid, C. (2008). Space, Difference, Everyday Life: Reading Henri Lefebvre. Taylor & Francis.
Hanya, P. (2015). Festival space: gender, liminality and the carnivalesque. International Journal of Event and Festival Management, 6(3), 235–250
Harvey, D., & Harvey, F. D. (1989). The Urban Experience. Johns Hopkins University Press.
Henckel, D., Thomaier, S., Könecke, B., Zedda, R., & Stabilini, S. (2013). Space–Time Design of the Public City. Springer Netherlands.
Joseph, L. (2008). Finding Space beyond Variables: An Analytical Review of Urban Space and Social Inequalities. Spaces for Difference: An Interdisciplinary Journal, 1(2).
Klüpfel, H. (2009). Crowd Dynamics Phenomena, Methodology, and Simulation.
Lefebvre. , H. (1991). The production of Space. (D. Nicholson-smith, Ed.). Oxford, UK: basil Blackwell lrd.
Lefebvre, H. (2004). Rhythmanalysis: Space, Time and Everyday Life. Bloomsbury Academic.
Liu, W.-K. (2011). managing change: tensions between urban morphology and everyday life in the heterotopic urban context of Tainan. The University of Edinburgh (United Kingdom), Ann Arbor.
Maffesoli, M. (1996). The Time of the Tribes: The Decline of Individualism in Mass Society. SAGE Publications.
Massey, D. (2005). For Space. SAGE Publications.
Mehta, V. (2014). Evaluating Public Space. Journal of Urban Design, 19(1), 53–88.
Miles, S. (2001). Social Theory in the Real World. SAGE Publications.
Misgav, C., & Fenster, T. (2016). Day by day - protest by protest: Temporal activism and the feminist Mizrahi right to the city. Cities.
Sagan, H. N. (2015). Specters of ’68: Protest, Policing, and Urban Space.
Society for Ambulatory Assessment. (2019). Retrieved September 18, 2019, from http://ambulatory-assessment.org//
Sletto, B., & Palmer, J. (2016). The liminality of open space and rhythms of the everyday in Jallah Town, Monrovia, Liberia. Urban Studies, 54(10), 2360–2375.
Sorkin, M., Sorkin, D. P. A. M., Hill, Wang, Farrar, S., & Giroux. (1992). Variations on a Theme Park: The New American City and the End of Public Space. Farrar, Straus and Giroux.
Swerts, T. (2017). Creating Space For Citizenship: The Liminal Politics of Undocumented Activism. International Journal of Urban and Regional Research, 41(3), 379–395.
 Tang, D. T. S., & Ho, C.-K. (2008). Conditional spaces and infinite possibilities: Hong Kong lesbians and urban spatialities. Hong Kong Polytechnic University (Hong Kong), Ann Arbor.
Wunderlich, F. M. (2008). Symphonies of Urban Places: Urban Rhythms as Traces of Time in Space. A Study of ‘Urban Rhythms.’ KOHT JA PAIK / PLACE and LOCATION Studies in Environmental Aesthetics and Semiotics VI.
Yýldýrým, S. (2013). URBAN PARASITES: RE-APPROPRIATION OF INTERSTITIAL SPACES IN ARCHITECTURE THROUGH THE ACT OF GRAFFITI. MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY.
Zerubavel, E. (1985). Hidden Rhythms: Schedules and Calendars in Social Life. University of California Press.
Zukin, S. (1996). The Cultures of Cities. Wiley. Retrieved from https://books.google.com/books?id=ZUzZX2unHBkC
نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی
دوره 25، شماره 2
تیر 1399
صفحه 43-56

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار