گونه شناسی نظام مدیریت شهری در ایران، روند تحولات و چشم انداز اصلاحات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد برنامه ریزی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران.

2 دانشگاه آکسفورد بروکس

چکیده

چکیده
بیش از یکصد سال از شکل‌گیری و استقرار نظام مدرن مدیریت محلی/ شهری در ایران می‌گذرد. در طول این مدت، نظام مدیریت شهری تحولات مهمی را از نظر رهبری سیاسی و اجرایی در سطح محلی از سر گذرانده است. هدف این مقاله، بررسی گونه‌شناختی نظام مدیریت شهری در ایران و تغییرات آن با رویکرد نهادگرایی تاریخی و کنشگرمدار است. مطابق با این رویکرد، سه دوره اصلی در تاسیس و تحول نظام مدیریت محلی در ایران قابل تشخیص است. در هر یک از این دوره‌ها اشکال مختلفی از توزیع قدرت میان سطوح مرکزی و محلی حکومت از یک سو و همچنین روابط میان ارکان قانون‌گذاری و اجرایی مشاهده می‌شود. تحلیل روابط میان کنشگران اصلی قدرت در سطوح مرکزی و محلی نشان‌دهنده ویژگی‌های عمومی نظام مدیریت محلی در هر دوره است. نتایج بررسی نشان می‌دهد نظام مدیریت شهری در ایران از منظر گونه‌شناسی نهادگرایانه به مدل صلاحیت دوتایی، مدل تقلیل یافته وظایف یکدست و مدل اختلاط‌گرا شبیه است. همچنین تحلیل ساختار و روابط قدرت حاکی از ثبات نسبی در روابط افقی و نوسان فراوان در روابط عمودی قدرت، مداخله گسترده دولت مرکزی در امور محلی و فقدان عزم سیاسی در تمرکززدایی قدرت در اداره امور محلی است.
واژه‌های کلیدی: حکومت محلی، مدیریت شهری، روابط قدرت، شهرداری، شورای شهر

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Typology of Urban Management System in Iran, Trend of Changes and Prospect of Reforms

نویسندگان [English]

  • Naser Barakpour 1
  • Ramin M-Keivani 2
1  Professor of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, University of Art, Tehran, Iran.
2 Head of School of the Built Environment, Oxford Brookes University, UK
چکیده [English]


Since the 1980s, local government systems in Europe have undergone significant institutional changes and territorial reforms. According to Wollmann (2008; 2012), these reforms seek to address two main issues, namely the lack of accountability and transparency (democratic deficit) and the inability to deal with social, economic and environmental problems (functional deficit). Some also believe that the expansion of local government reforms is due to the fact that this level of government is most affected by the continuation of the global financial crisis and austerity policies (Bouckaert and Kuhlmann, 2016; Gardner, 2017). The bulk of these reforms in European countries with different political and administrative systems, whether federal or unitary, as well as transitional systems in Eastern European countries, have focused on strengthening local executive and political leadership through the reforms of administrative structures, decentralization and increase of local autonomy (Ladner et al, 2016; Ladner et al, 2015). To this must be added changes in the local government types.
In Iran, above-mentioned democratic and functional deficits have led to various debates and research on the institutional, financial and operational dimensions of the local government in recent decades. These include Barakpour and keivani, 2016; Barakpour and Asadie, 2011 and show different and complicated problems in the country’s local management and leadership. Political, functional and territorial fragmentation, unsustainability of municipalities’ revenues and, generally, inefficiency of local leadership are regarded as instances of these problems.
The main purpose of this article is to investigate the typology of urban management system in Iran and the trend of its changes utilising historical and actor-centered institutionalism. According to this approach, three main stages in the establishment and development of the local government system in Iran can be distinguished and differentiated. The first period (1905-1930) returns to the Constitutional Revolution more than a century ago and the transition from traditional government to rule-based government and the formation of modern political institutions. The second period (1930-1978), shortly after the Constitutional Revolution, begins with the establishment of the Pahlavi regime and lasts about five decades. The third period (from 1979 to present) relates to Iran’s revolution of the 1970s and the establishment of the Islamic Republic four decades ago. Each one of these periods highlight different forms of the distribution of power between the central and local levels of government as well as the relations between legislative and Executive bodies. Analysis of the relationship between the main actors of power at the central and local levels indicates the general characteristics of the local government system in each period.
The results show that stability in the horizontal dimension and fluctuation in the vertical dimension of power relations, central government interference in local affairs, the lack of political resolve in decentralization, The Vague Prospect of Reforms in the Local Government System and Continued Procedural and Substantive Problems are the most important points in relation with urban management in Iran, especially in the contemporary era.

Keywords: Local government, Urban Management, power relations, municipality, city council, Iran

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Local government
  • Urban Management
  • power relations
  • municipality
  • city council
  • آخوندی، ع؛ برک­پور، ن؛ اسدی، ا؛ بصیرت، م  و طاهرخانی، ح (1387)، آسیب شناسی مدل اداره امور شهر در ایران، نشریه پژوهش­های جغرافیایی، دانشگاه تهران، شماره 63 ، تهران، صص 156- 135.

    - آخوندی، ع؛ برک پور، ن؛ خلیلی، ا؛ صداقت نیا، س و صفی یاری، ر (1392)، سنجش کیفیت زندگی در شهر تهران، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، دانشگاه تهران، دوره نوزدهم، شماره 2، صص 22-5.

    - امیرارجمند، س (1383)، "قانون اساسی"، در: یارشاطر ، احسان (ویراستار)، انقلاب مشروطیت، ترجمه پیمان متین، انتشارات امیرکبیر، تهران.

    - ایمانی جاجرمی، ح؛ نوذرپور، ع؛ ایازی، س م ه؛ صالحی، ا؛ سعیدی رضوانی، ن؛ عبداللهی، م و کاظمیان، غ (1392)، مدیریت شهری (جلد دوم)، انتشارات تیسا، تهران.

    برک­پور، ن (1385)، حکمروایی شهری و نظام اداره شهرها در ایران، مجموعه مقاله های کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری، مشهد.

    - برک­پور، ن و اسدی، ا (1390)، مدیریت و حکمروایی شهری، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه هنر، تهران.

    - زرگری نژاد، غ (1382)، قانون حکومت ایران (سومین قانون اساسی عصر ناصری)، نشریه تخصصی گروه تاریخ دانشگاه تهران، سال چهارم، شماره پیاپی چهارم، صص 137-111.

    - شهرداری تهران ( 1392)، پیش نویس قانون جامع مدیریت شهری، مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران. 

    - شیرازی، ا (1378)، مسئله شوراهای محلی در ایران، ایران نامه، سال هفدهم شماره 4 و سال هجدهم شماره 1، صص 796-765.

    - طباطبایی، ج (1395)، تاملی در باره ایران، جلد دوم: نظریه حکومت قانون در ایران، چاپ دوم، انتشارات مینوی خرد، تهران.

    - کاظمیان، غ و سعیدی رضوانی، ن (83- 1380)، امکان سنجی واگذاری وظایف جدید به شهرداریها (پنج جلد)، تهران، انتشارات سازمان شهرداری­ها و دهیاری­های کشور، تهران.

    - مجلس شورای اسلامی (1364)، صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اداره کل امور فرهنگی و اجتماعی مجلس، تهران.

    - مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، قانون بلدیه و سایر قوانین مربوط به شهرداری و شورای شهر و برنامه های مصوب مجلس، در (http://rc.majlis.ir/fa/law/show/90099).

    - محیط طباطبایی، م (1327)، مجموعه آثار میرزا ملکم خان، کتابخانه دانش، تهران.

    • Back, H (2005), The Institutional Setting of Local Political Leadership and Community Involvement. In M. Haus, H. Heinelt, & M. Stewart (Eds.), Urban Governance and Democracy: Leadership and Community Involvement (pp. 65–101). London and New York: Routledge.
    • Barakpour, N & Keivani, R (2016), The Relationship between Urban Governance and Sustainable Urban Development in Iran, in: Urban change in Iran, F. F. Arefian and S. H. Iradj Moeini (editors), Springer, pp. 153-170.
    • Bouckaert, G & Kuhlmann, S (2016), Introduction: Comparing Local Public Sector Reforms: Institutional Policies in Context. In S. Kuhlmann & G. Bouckaert (Eds.) Local Public Sector Reforms in Times of Crisis, Palgrave, and Macmillan.
    • Dlabac, O; Lackowska, M & Kübler, D (2018) Vertical Relations after the Financial Crisis. In H. Heinelt, A. Magnier, M. Cabria and H. Reynaert (Eds.) Political Leaders and Changing Local Democracy (pp. 297-327) Palgrave, Macmillan.
    • Ebinger, F; Kuhlmann, S & Bogumil, . (2018) Territorial reforms in Europe: effects on administrative performance and democratic participation, Local Government Studies, DOI: 10.1080/03003930.2018.1530660.
    • Gardner, A (2017), Big change, little change? Punctuation, increments and multi-layer institutional change for English local authorities under austerity. Local Government Studies, Vol. 43, No. 2, 150 – 169.
    • Heinelt, H & Hlepas, N (2006), Typologies of Local Government Systems. In H. Back, H. Heinelt & A. Magnier (Eds.), The European Mayor (pp. 21-42). Berlin.
    •  Heinelt, H; Hlepas, N; Kuhlmann, S & Swianiewicz, P (2018), Local Government Systems: Grasping the Institutional Environment of Mayors. In H. Heinelt, A. Magnier, M. Cabria & H. Reynaert (Eds.) Political Leaders and Changing Local Democracy (pp. 19-78) Palgrave, Macmillan.
    • John, P (2001), Local Governance in Western Europe, SAGE Publications.
    • Ladner, A; Keuffer, N & Baldersheim, H (2015), Self-rule Index for Local Authorities (Release 1.0), Final Report, Tender No 2014CE16BAT031.
    • Ladner, A; Keuffer, N & Baldersheim, H (2016), Measuring Local Autonomy in 39 Countries (1990–2014), Regional & Federal Studies, 26:3, 321-357, DOI: 10.1080/13597566.2016.1214911.
    • Ladner, A; Keuffer, N; Baldersheim, H; Hlepas, N; Swianiewicz, P; Steyvers, K & Navarro, C (2019), Patterns of  Local Autonomy in Europe. Palgrave Macmillan.
    • Loughlin, J (2001), Introduction: The Transformation of the Democratic State in Western Europe. In J. Loughlin (Ed.), Subnational Democracy in the European Union. Challenges and Opportunities (pp. 1–33). Oxford: Oxford University Press.
    • Parrado, S (2005), Asssigning Competences and Functions to Local Self-Government in Four EU Member States: A Comparative Review, Paper prepared for SIGMA (A joint initiative of the OECD and the European Union, principally financed by the EU).
    • Peters, B (2019), Institutional Theory in Political Science: The new institutionalism. Edward Elgar Publishing.
    • Pollitt, C & Bouckaert, G (2017), Public Management Reform, FOURTH EDITION, Oxford University Press.
    • Scharpf, F (2000), Institutions in Comparative Policy Research, Max Planck Institute for the Study of Societies.
    • Swianiewicz, P; Gendźwiłł, A & Zardi, A (2017), Territorial Reforms in Europe: Does Size Matter? Centre of Expertise for Local Government Reform, Council of Europe.
    • Wollmann, H (2004), Urban Leadership in German Local Politics: The Rise, Role and Performance of the Directly Elected (Chief Executive) Mayor, in: International Journal of Urban and Regional Research, Volume 28.1, 150-65.
    • Wollmann, H (2008), Reforming Local Leadership and Local Democracy: The Cases of England, Sweden, Germany and France in Comparative Perspective, in: Local Government Studies, Vol. 34, No. 2, 279 – 298.
    • Wollmann, H (2012), Local Government Reforms in (Seven) European Countries: Between Convergent and Divergent, Conflicting and Complementary Developments, in: Local Government Studies, Vol. 38, No. 1, 41–70.
    • Wollmann, H (2016), Local government reforms: between multifunction and single-purpose organisations, Local Government Studies, 42:3, 376-384, DOI: 10.1080/03003930.2016.1153305.