تعیین و تحلیل میزان استاندارد شاخص های کلیدی استفاده از پارک های شهری مطالعه موردی: پارک های شهری کرج

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

افزایش استفاده از پارک‌های شهری به دلیل افزایش جمعیت شهرنشینی، مدیران پارک‌ها را با این سوال اساسی مواجه کرد که چه سطح استفاده بازدیدکننده از پارک می‌تواند مورد موافقت قرار گیرد به طوری که منابع طبیعی و کیفیت تجربه بازدیدکننده به سطح غیرقابل قبولی کاهش پیدا نکند. هدف این مطالعه تعیین شاخص‌های کلیدی موثر بر رضایت بازدیدکنندگان مهم‌ترین پارک‌های شهری کرج و میزان استاندارد آنها با استفاده از دیدگاه بازدیدکنندگان بود. به این منظور از مدل حدود قابل قبول تغییر و روش پرسشنامه‌ای در چهار مرحله استفاده شد. نتایج نشان داد در 5 پارک مهم شهری، شاخص‌های؛ آلاچیق، بوفه، آبخوری، سرویس بهداشتی در زمینه مدیریتی، جمعیت پارک در زمینه اجتماعی به عنوان شاخص‌های کلیدی، به ترتیب دارای حداقل و حداکثر میزان استاندارد، 10 و 20 دستگاه آلاچیق، 2 و 4 بوفه، 10 و 20 متر فاصله تا آبخوری، 20 و 30 متر فاصله تا سرویس بهداشتی و 603 و 1120 نفر در هکتار تراکم قابل قبول از دیدگاه بازدیدکنندگان بود. با استفاده از این داده‌ها مدیران پارک‌ها می‌توانند شرایط مطلوب و قابل قبول پارک را برای استفاده‌کنندگان به منظور استفاده بهینه و مستمر از آن حفظ نمایند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination and Analysis of Critical Indicator’s Standard for Urban Parks Case Study: Karaj Urban Parks

نویسندگان [English]

  • Mona Azizi Jalilian 1
  • Afshin Danehkar 2
1
2
چکیده [English]

Growing urban population may cause severe resource as well as social impacts. So, managers at urban parks are often faced with the fundamental question of what level of visitor use can be accommodated in a park or recreation area so that natural and cultural resources and the quality of the visitor experience do not deteriorate to unacceptable levels. Within the outdoor recreation ?eld, this issue is referred to as carrying capacity and is often addressed through indicator-based planning/management frameworks such as Limits of Acceptable Change and Visitor Experience and Resource Protection. Such frameworks usually include 1) a set of elements that describe desired future conditions for natural/cultural resources and visitor experiences, 2) associated indicators of quality for park resources and visitor experiences, and 3) established standards that de?ne minimum acceptable conditions for indicator variables. The aim of this study was determination of critical indicators that were influenced visitor satisfaction in main urban parks of Karaj city and quantification standard level via visitor’s view. In this study, Limits of Acceptable Changes framework in four stages was used. By using questionnaire and literature review, data were collected. In the first stage, questionnaires were distributed among green space experts. The result of those questionnaires was used in the third stage questionnaires which were distributed among visitors of mentioned urban parks in summer. Finally, in the fourth stage, questionnaires were distributed among visitors in five urban parks. Data were analyzed by description and analysis statistics in SPSS software. Frequency distributions, Means, Median, and Mode were used for classification of recreational problems, selection of key indicators, and quantification of indicators standard level. Moreover, Kruskal- Wallis Test was applied in order to precision increase for selecting indicators and urban parks in the final stage of study. The validity of the questionnaires was approved through panel of expert’s judgment and the reliability of the main scale of the questionnaire was 0.8 for the parks problems variable. The results showed that in 5 main urban parks of Karaj, Bower, Buffet, Tap and Washstand as management indicators and Population as social indicator should be assessed. Based on the visitor’s view, these indicators have maximum and minimum standard level including 10 and 20 Bower, 2 and 4 Buffet, 10 and 20 meters to Tap, 20 and 30 meters to Washstand, 603 and 1120 people per hectare. These data help to managers to monitor critical indicators and their standards to maintain acceptable conditions of park for visitor’s optimum and continuous use. In fact, by using this management framework, recreation quality and quantity, and visitor satisfaction were ensured. Also, visitors can obtain a good experience from their recreation and activities in a park. Critical indicators are related to recreation and their variation should be considered by managers. When the standard level of critical indicators was determined, managers should control them. If critical indicators are not in the range of standard level, visitor satisfaction and experience will be affected. Thus, recreation which is the most important goal of urban park will be disturbed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critical Indicators
  • Limits of Acceptable Changes
  • Standard and Visitor Satisfaction
  • Urban Park
بی همتا، محمد رضا و محمد علی زارع چاهوکی (1387)، اصول آمار در علوم منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران،ص 300.
دانه کار، افشین و منا عزیزی جلیلیان(1390)، دیباچه ای بر انواع پارک ها و طبقه بندی آنها. ماهنامه تحلیلی، خبری و آموزشی سبز جامگان، سال پنجم، شماره 42، صص53-57.
روحانی، غزاله(1389). طراحی باغ و احداث فضای سبز، چاپ چهارم، انتشارات فرهنگ جامع، تهران.
سازمان پارک ها و فضای سبز شهر کرج (1390)، گزارش نقشه های پایه و فضاهای سبز شهر کرج، دانشگاه تهران، اداره کل نظارت و پژوهش های کاربردی. سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور (1380)، ضوابط طراحی فضای سبز شهری، معاونت امور فنی، دفتر امور فنی و تدوین معیارها ، تهران.
سعیدنیا، احمد(1383)، طراحی فضاها و مبلمان شهری، سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور، تهران.
حکمتی، جمشید(1371)، طراحی باغ و پارک، فرهنگ جامع، تهران.
کلانتری، خلیل( 1387)، پردازش و تحلیل داده ها در تحقیقات اجتماعی- اقتصادی با استفاده از نرم افزار spss، چاپ سوم، انتشارات فرهنگ صبا، تهران.
گشتاسب میگونی، حمید (1380)، فرآیند طراحی در پارک های جنگلی و مناطق تحت حفاظت، مجموعه مقالات همایش های آموزشی و پژوهشی فضای سبز شهر تهران(جلد1)، سازمان پارک ها و فضای سبز شهر تهران، تهران.
فنونی، هیلدا(1380)، استانداردها و مدل های فیزیکی در طراحی مناطق تفرجی پارکهای جنگلی، مجموعه مقالات همایش های آموزشی و پژوهشی فضای سبز شهر. تهران(جلد2)، سازمان پارک ها و فضای سبز شهر تهران، تهران.
مجنونیان، هنریک(1374)، مباحثی پیرامون، پارک ها، فضای سبز و تفرجگاه ها، سازمان پارک ها و فضای سبز شهر تهران، تهران.
مخدوم، مجید(1390)، طراحی و مهندسی پارک های ملی و جنگلی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران.
Absher, J., & Vaske, J. (2005). An ipsative approach to norm crystallization. Proceedings of the 2004 Northeastern Recreation Research Symposium, Comp. Ed. K. Bricker, 310-314. USDA Forest Service General Technical Report-NE- 326. Newton Square, PA: U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Northeastern Research Station.
Arnberger, A., Haider,W.&Muhar, A.(2004). Social Carrying Capacity of an Urban Park in Vienna, Working Papers of the Finnish Forest Research Institute 2,360-368.
Behan, J.R., Richards, M.T. & Lee, M.E.( 2001). Effects of tour jeeps in a wildland setting on non-motorized recreationist benefits. Journal of Park and Recreation Administration 19(2): 1–19.
Budruk, M & Manning, R. (2006). Indicators and Standards of Quality at an Urban-Proximate Park: Litter and Graffiti at Boston Harbor Islands National Recreation Area, Journal of Park and Recreation Administration, 24(3):1-23.
Davis, J.B. & Lindvall, M.( 2000). Standards of quality for river use within the Fort Niobrara Wilderness Area. In: Cole, D., McCool, S.F., Borrie, W.T. & O`Loughlin, J. (eds). Wilderness visitors, experience, and visitor management. Proceedings RMRS-P-15-Vol-4. Ogden, UT. USDA Forest Service, Rocky Mountain Research Station. p. 265–273.
Ewert, A. (1993). The wild-land urban interface: Introduction and overview. Journal of Leisure Research, 25 (1): 1-5. Hall, T.E. & Roggenbuck, J.W. 2002. Response format effects in questions about norms: Implications for the reliability and validity of the normative approach. Leisure Sciences 24: 325–337.
Kim, S., & Shelby, B. (2005). Developing standards for trail conditions using image capture technology. Leisure Sciences, 27: 279-295.
Krymkowski, D.H., Manning, E.M.& Valliere, W.A. (2009). Norm Crystallization: M easurement and C omparative Analysis, Leisure Sciences, 31: 403–416.
Manning, R.E., Lime, D.W., Freimund, W.A. & Pitt, D.G. (1996). Crowding norms at frontcountry sites: A visual approach to setting standards of quality. Leisure Sciences 18: 39–59.
Manning, R.E. (2001). Visitor Experience and Resource Protection: A Framework for Managing the Carrying Capacity of National Parks. Journal of Park and Recreation Administration, 19 (1): 93-108.
Manning, R. E., & Freimund, W. A. (2004). Use of visual research methods to measure standards of quality for parks and outdoor recreation. Journal of Leisure Research, 36 (4):557-579.
National Park Service (1997). VERP: The Visitor Experience and Resource Protection (VERP) Framework – A handbook for planners and managers. Denver, CO: Denver Service Center.
Shelby, B., & Vaske, J. (1991). Using normative data to develop evaluative standards for resource management: A comment on three recent papers. Journal of Leisure Research, 23 (2): 173-187.
Stankey, G., Cole, D., Lucas, R., Peterson, M., Frissell, S., & Washburn, R. (1985). The Limits of Acceptable Change (LAC) Systems for Wilderness Planning. USDA Forest Service General Technical Report INT-176, 85pp.
Whittaker, D. & Shelby, B. (1988). Types of norms for recreation impacts: Extending the social norms concept. Journal of Leisure Research, 20: 261-273.