منابع ایده‌پردازی معماری جستاری در فرایند ایده پردازی چند معمار از جامعة حرفه‌ای کشور

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری و مدرس معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

ایدة اولیه طراحی، بازتابی است که در مواجهه با یک مسئلة طراحی، در ذهن طراح، شکل گرفته و در بسیاری مواقع ظاهر و آشکار نمی‌باشد. حال، این‌که «ایدة اولیه طراحی معماری از کجا نشأت می‌گیرد، منابع ایده‌پردازی معماری کدامند و سهم هر یک چیست؟»، پرسشی است که مقالة حاضر به آن می‌پردازد. در راستای پاسخگویی به پرسش فوق، پژوهشی بر روی فرایند ایده‌پردازی چند تن از معماران حرفه‌ای ایران انجام گرفت که گزارشی از یافته‌های آن در این مقاله ارائه شده است. در پژوهش یادشده، گردآوری اطلاعات از طریق مصاحبة شخصی، مطالعة مدارک مربوط به فرایند طراحی و ثبت توضیحات معماران دربارة یکی از پروژه‌های ایشان و نیز پرسش و پاسخ جمعی، انجام شد. این مقاله با تحلیل پاسخ‌های معماران، عواملی که «مسئله» و «طراح»، به عنوان عناصر اصلی «موقعیت طراحی»، با خود وارد می‌کنند، را به عنوان منابع ایده-پردازی معماری معرفی می‌کند. این منابع عبارتند از عوامل معطوف به مسئله شامل بستر و موضوع و عوامل معطوف به طراح؛ که هر کدام می‌تواند سهمی در شکل‌گیری ایدة اولیه معماران داشته باشد. نتایجِ حاصل از مطالعه، در قالب نموداری، در انتهای مقاله بازنمایی شده و در پایان نیز محدودیت‌های پژوهش حاضر و پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آتی ارائه گشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sources of Architectural Design Ideation A Reflection on the Ideation Process of Eight Iranian Professional Architects

نویسندگان [English]

  • Hamid Nadimi 1
  • Farhad Shariat Rad 2
1
2
چکیده [English]

Preliminary design ideas, mostly not manifest, are generated in the designers’ minds at the very early stages of their encounter with the design problems. This paper reports a study of the sources from which these ideas are originated, and the corresponding role each source plays in the process of designing. The study was undertaken through the analysis of semi-structured interviews with eight Iranian professional architects about the ideation process of at least one of their design projects. To complement the data gathered through interviews, each interview was followed by a discussion session within a group of graduate architecture students, reflecting on the narratives as well as the documents presented by the participating architects. The interviews as well as the discussion sessions were administered within the framework of a graduate course unit entitled ‘Ideation and the Design Process’, taking a time span of two academic semesters. Graduate students, set in groups of two to five members, contributed to conducting the interviews and further preparing the corresponding written documents. Each group was briefed to interview one of the participating architects, assuring to cover seven key questions of a pre-designed interview pro forma; the questions aiming to uncover the participants’ trains of thought leading to the generation of the central design ideas, and further design developments. In a number of cases, a complementary interview was conducted by the authors to corroborate the written documents prepared by students. A content analysis of the architects’ statements, transcribed from either the interviews or the discussion sessions, was used to identify the role of different sources of design ideas in each design situation. An axial coding of the contributing factors to design ideation, as declared by the architects, verified the central role of the design situation in due course. Three main contributing factors to any design situation were further categorized into ‘the factors brought in by the designer’ and ‘the factors brought in by the design problem’, the latter covering both ‘the site attributes’, and ‘the design brief’ of any design situation. Frequently pronounced by the participating architects, the above mentioned factors can be reckoned as the main sources of design ideation. The findings of the study suggest that the ‘design problems’ were, in sixty percent of the cases, the main source for the design ideation. Design ideas, though, seem to be generated mostly through contemplating the problem situation, i.e. the content and the context of the design task. It was also indicated by the findings that a rating of forty percent of design ideas was evidently brought to the situation by the designers, prior to contemplating the problem variables. In such cases, the designers proved to have drawn on a personal set of cognitive and affective constructs, implying their knowledge and attitude, to come up with the central design ideas. Having acknowledged the changing degree to which any source contributes to idea generation, the paper concludes with a three-fold model which might be used to demonstrate the corresponding roles the sources play in any design situation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Architectural Design
  • Designer
  • Design Ideation Process
  • design problem
  • Ideation Sources
لاوسون، برایان(1384)، طراحان چگونه می‌اندیشند: ابهام زدایی از فرآیند طراحی، ترجمة حمید ندیمی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

احمدی، فرهاد (1389)، پاسخ به پرسش‌های پژوهش در مصاحبة حضوری و جلسات کلاس.

## احمدی، فرهاد (1390)، پاسخ به پرسش‌های پژوهش در مصاحبة حضوری و جلسات کلاس.

## ایروانیان، مهرداد (1389)، پاسخ به پرسش‌ها در مصاحبة حضوری و جلسات کلاس.

## پاسبان حضرت، غلامرضا (1389)، پاسخ به پرسش‌های پژوهش در مصاحبة حضوری و جلسات کلاس.

## پاسبان حضرت، غلامرضا (1390)، پاسخ به پرسش‌های پژوهش در مصاحبة حضوری و جلسات کلاس.

## شیخ زین‌الدین، حسین (1389)، پاسخ به پرسش‌های پژوهش در مصاحبة حضوری و جلسات کلاس.

## شیخ زین‌الدین، حسین (1390)، پاسخ به پرسش‌های پژوهش در مصاحبة حضوری و جلسات کلاس.

## صفامنش، کامران (1389)، پاسخ به پرسش‌های پژوهش در مصاحبة حضوری و جلسات کلاس.

## صفامنش، کامران (1390)، پاسخ به پرسش‌های پژوهش در مصاحبة حضوری و جلسات کلاس.

## طهرانچی، سام (1390)، پاسخ به پرسش‌های پژوهش در مصاحبة حضوری و جلسات کلاس.

## کلانتری، ایرج (1390)، پاسخ به پرسش‌های پژوهش در مصاحبة حضوری و جلسات کلاس.

## مجیدی، محمد (1389)، پاسخ به پرسش‌های پژوهش در مصاحبة حضوری و جلسات کلاس.

## مجیدی، محمد (1390)، پاسخ به پرسش‌های پژوهش در مصاحبة حضوری و جلسات کلاس.

## نیکبخت، محمدرضا (1389)، پاسخ به پرسش‌های پژوهش در مصاحبة حضوری و جلسات کلاس.

## نیکبخت، محمدرضا (1390)، پاسخ به پرسش‌های پژوهش در مصاحبة حضوری و جلسات کلاس.

## ندیمی، حمید (1378)، جستاری در فرایند طراحی، صفه، شماره20، صص94-103.

## Bayazit, N. (2004). Investigating Design: A Review of Forty Years of Design Research. Design Issues, 20, 16-29.

## Broadbent, G. (1979). The Development of Design Methods. Design Methods and Theories, 13, 41-45.

## Cross, N. (2004). Expertise in design: an overview. Design Studies, 25, 427-441.

## Cross, N. (2006). Designerly Ways of Knowing. London: Springer.## Cross, N. (2007). Forty Years of Design Research. Design Research Quarterly, 1, 3-5.

## Darke, J. (1984). The primary generator and the design process. In N. Cross (Ed.), Developments in design methodology (pp. 175-188). Chichester: John Wiley & Sons.

## Lawson, B., & Dorst, K. (2009). Design Expertise. Architectural Press.

## McGinty, T. (1979). Concepts in architecture. In J. C. Snyder & A. J. Catanese (Eds.), Introduction to Architecture: McGraw-Hill.

## Restrepo, J., & Christiaans, H. (2004). Problem Structuring and Information Access in Design. Design Research, 4, 1551–1569.

## Reynolds, P. D. (1971). A primer in theory construction. U.S.A: Macmillan.

## Schön, D. A. (1988). Toward a Marriage of Artistry & Applied Science In the Architectural Design Studio. JAE, 41, 4-10.