The Red Hue and Color Sharpness in Qajar Architecture, Color Research on 20 Springhouse Ceilings in Tabriz ‎

Document Type : Research Paper

Authors

1 1Associate Professor, Faculty of Architecture and Urbanism, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Iran.

2 Master of Architecture, Faculty of Architecture and Urbanism, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Iran.

Abstract

Being one of the aesthetic elements, color has always held a significant position in Iranian architecture. ‎Observation of the works of architecture remaining from the Qajar era suggests the idea that sharp ‎colors have had a greater application and have been more warmly embraced. For this purpose, the ‎houses in Tabriz –the city known as Qajar Princes’ place of residence and home to some of the best set ‎of residential buildings- have been selected for the present case study. On the other hand, springhouses ‎have always had distinct ornaments and striking colored ceilings given their pivotal role for family get-‎togethers. In other words, the main reason behind choosing the ceilings of these spaces for the present ‎case study is their distinguished and unparalleled position compared to the other structural canopies in ‎similar spaces. The present study seeks to investigate the chromatology of Qajar era architecture and ‎verify the idea indicating the sharpness and vividness of the colors used in it through monitoring the ‎frequency of hues and chroma of the ceilings from this era. The study seeks to answer the following ‎questions: Which hues are more widely present in the case study? Which level of chroma would the ‎colors used be categorized into, and does this level of chroma place them in the vividness range? The ‎statistical population comprised 43 ceilings, all of which were determined through field study and ‎filtered based on the important criteria of the presence of color, authenticity, and health. Eventually, 20 ‎ceilings that were mainly remaining from the Qajar era were selected, and their color ranges were ‎identified using Mansell and ISCC-NBS color systems. The reflected plan of the ceilings was then drawn ‎and color contents were calculated through field study, photographing, and the use of drawing and ‎illustration software. The research method was descriptive-analytic and data collection was carried out ‎through desk research and field study. Results indicated that the color palette (frequent colors) of the ‎ceilings mainly included the three hues of "red, blue, and green", with the colors from the red hue ‎ranking first in terms of quantity at 36.33%. Color chroma assessment indicated that most (81.48%) of ‎the colors used have been selected from a color range with high chroma levels which appears to be a ‎deliberate strategy to imply more sharpness and articulation. The result of such an architectural taste is ‎the dominant establishment of the used colors in the vivid range, a taste that has probably been close ‎to the preferable color taste of its time. The impressiveness of the ceilings' color coordination is ‎undoubtedly largely owing to the presence of the color white. This color has appeared in an embossed ‎form and saved the final composition from color accumulation and chaos by enclosing the colors. ‎Falling into the category of unpainted materials, the color white has a quantity almost equal to the red ‎hue at 35.9%, which indicates that Qajar architects and designers had a great level of artistic skill and ‎wisdom to manage and organize colors. ‎

Keywords

Main Subjects


آرشیو دفتر فنی اداره‌ی کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان آذربایجان شرقی.
اردلان، نادر و بختیار، لاله (1394)، حس وحدت: نقش سنت در معماری ایرانی، ترجمه‌ی ونداد جلیلی، چاپ پنجم، علم معمار، تهران. اسکارس، جنیفر (1390)، هنرهای سده‌های 18 و 19، ترجمه‌ی مرتضی ثاقب‌فر، در مجموعه‌ی تاریخ کمبریج، دفتر دوم از جلد هفتم: تاریخ ایران دوره پهلوی، از رضاشاه تا انقلاب اسلامی، به سرپرستی پیتر اوری، صص 500-581، چاپ دوم، جامی، تهران.
اسمعیلی سنگری، حسین و عمرانی، بهروز (1393)، تاریخ و معماری خانه‌های تبریز قدیم، فروزش، تبریز.
بانی‌مسعود، امیر (1388)، معماری معاصر ایران، در تکاپوی بین سنت و مدرنیته، چاپ دوم، هنر معماری قرن، تهران.
بمانیان، محمدرضا؛ عربعلی‌زاده مهابادی، علی و الفت، میلاد (1396)، تجزیه و بازتولید فام‌های تشکیل‌دهنده رنگ آبی در کاشی‌کاری مساجد شیعی دوره صفوی با بررسی نمونه‌های موردی (مساجد علیقلی‌آقا، جامع اصفهان، شیخ لطف‌الله، امام و لنبان)، معماری و شهرسازی ایران، دوره 8، شماره 2، صص 33-47.
بهشتی، سید‌محمد و قیومی بید‌هندی، مهرداد (1388)، فرهنگ‌نامه‌ی معماری ایران در مراجع فارسی، جلد اول: اصطلاحات و مفاهیم، موسسه‌ی تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری (متن)، تهران.
پاکباز، رویین (1385)، نقاشی ایران: از دیرباز تا امروز، چاپ پنجم، زرین و سیمین، تهران.
پوپ، آرتور (1385)، معماری ایران، ترجمه‌ی غلامحسین صدری افشار، چاپ سوم، اختران، تهران.
پیرنیا، محمدکریم (1390)، آشنایی با معماری اسلامی ایران (ساختمان‌های درون‌شهری و برون‌شهری)، تدوین غلامحسین معماریان، چاپ شانزدهم، سروش دانش، تهران.
تدین، بهاره؛ قلعه‌نویی، محمود و ایوبی، رضا (1397)، ارایه روشی به منظور تحلیل و الگوبرداری از رنگ جداره‌ها در منظر فضا‌های شهری تاریخی، مورد پژوهی: میدان نقش جهان اصفهان، باغ نظر، دوره 15، شماره 59، صص 43-56.
جوانی، اصغر؛ کیانمهر، قباد؛ مهیار، فروغ و سیدی، سید علی‌اکبر (1396)، حضور رنگ در بیان اهمیت سطوح و نماهای معماری (سنجش نسبت سطوح رنگی معقلی‌ها در نماسازی‌های بیرونی مدرسه غیاثیه خرگرد)، خراسان بزرگ، دوره 7، شماره 28، صص 69-88.
حاجی‌قاسمی، کامبیز (1391)، شاخصه‌های معماری اسلامی ایران، صفه، دوره 22، شماره 3، صص 5-18.
حبیب، سوزان؛ مستغنی، علیرضا و رحمانی، ندا (1393)، پالت رنگ در خانه‌های دوره‌ی قاجار قزوین، نمونه‌ی موردی: خانه‌ی امینی‌ها، نامه‌ی معماری و شهرسازی، دوره 6، شماره 12، صص 97-115.
حق‌جو، امیر؛ سلطان‌زاده، حسین؛ تهرانی، فرهاد و آیوازیان، سیمون (1398)، سیر تحول اندام‌های اصلی خانه‌های تبریز از دوره‌ی قاجار تا دوره‌ی پهلوی دوم، صفه، دوره 29، شماره 3، صص 121-140.
حیدری‌زادی، احسان؛ کابلی، محمدهادی و زارع، لیلا (1397)، روش‌های عددی برای توضیح الگوی کاربرد رنگ در مقرنس‌های دوره‌ی صفوی، نقش جهان، دوره 8، شماره 3، صص 149-159.
زابلی‌نژاد، هدی (1387)، بررسی نقوش اصیل قاجاری. فصلنامه‌ی هنر، شماره 78، صص 140-169.
ساریخانی، مجید (1383)، بررسی باستان‌شناسانه‌ی خانه‌های قدیمی شهرستان ملایر (نمونه مورد مطالعه: خانه‌ی قدیمی لطفعلی خان)، جلوه هنر، شماره 24، صص 12-19.
کمالی، محمدرضا (1389)، بررسی معماری دوره‌ی قاجار، دانش مرمت و میراث فرهنگی، سال پنجم، شماره 4، صص 47-54.
کوراتولا، جووانی و اسکارچیا، جان روبرتو (1394)، هنر و معماری ایران: دوران پیش از اسلام و دوره‌ی اسلامی، ترجمه‌ی هایده مشایخ، زیر نظر سیروس پرهام، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
کیانمهر، قباد؛ تقوی‌نژاد، بهاره و میرصالحیان، صدیقه (1394)، گونه‌شناسی تزیینات قواره‌بری در فرم خورشیدی درها (مطالعه‌ی موردی: درهای بناهای سلطنتی دوره‌ی قاجار تهران)، نگره، شماره 34، صص 84-102.
کیانی، محمدیوسف (1376)، تزیینات وابسته به معماری ایران دوره‌ی اسلامی، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران.
کی‌نژاد، محمدعلی و شیرازی، محمد‌رضا (1397)، خانه‌های قدیمی تبریز، چاپ دوم، فرهنگستان هنر؛ موسسه‌ی تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری (متن) تهران.
گلریز، سیدمحمد‌علی (1337)، مینودر یا باب‌الجنه قزوین، دانشگاه تهران، تهران.
گیرشمن، رومن (1390)، هنر ایران در دوران ماد و هخامنشی، ترجمه‌ی عیسی بهنام، چاپ سوم، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران. نوایی، کامبیز و حاجی‌قاسمی، کامبیز (1390)، خشت و خیال: شرح معماری اسلامی ایران، دانشگاه شهید بهشتی؛ سروش، تهران. وحدت‌طلب، مسعود و نیکمرام، امین (1396)، بررسی اهمیت، فراوانی و پراکنش رنگ قرمز در ارسی‌های خانه‌های تاریخی ایران، مورد پژوهی: 22 تاج‌ارسی خانه-های قاجاری تبریز، هنر‌های زیبا- معماری و شهرسازی، دوره 22، شماره 2، صص87-97.
ویلبر، دونالد ن (1365)، معماری اسلامی ایران در دوره‌ی ایلخانان، ترجمه‌ی عبدالله فریار، چاپ دوم، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
هولتس‌شو، لیندا (1395)، مبانی کامل شناخت رنگ برای طراحان، ترجمه‌ی مانلی رسولی، چاپ دوم، کتابکده‌ی کسری، مشهد. هیلن‌برند، روبرت (1393)، معماری اسلامی: شکل، کارکرد و معنی، ترجمه‌ی باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی، چاپ هفتم، روزنه، تهران.
هیل، درک و گرابر، الگ (1386)، معماری و تزئینات اسلامی، ترجمه‌ی مهرداد وحدتی دانشمند، چاپ دوم، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران. منبع شفاهی: آیت‌الله‌زاده شیرازی، باقر (1385)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.
Baniani, M. & Yamamoto, S. (2015). A comparative study on correlation between personal background and interior color preference. Color Research and Application, 40(4), 416-424.
Barry, M. (1996). Colour and symbolism in Islamic architecture: Eight centuries of the tile-maker’s art. Thames & Hudson Ltd, London.
Bright, k. & Cook, G. (2010). The colour, light and contrast manual: Designing and managing inclusive built environments. Wiley-Blackwell, Hoboken.
Cochrane, S. (2014). The Munsell Color System: A scientific compromise from the world of art. Studies in History and Philosophy of Science Part A, 47, 26-41
Fairchild, M. D. (2015). Color models and systems. In Elliot, A., Fairchild, M. & Franklin, A. (Eds.), Handbook of Color Psychology (Cambridge Handbooks in Psychology). 9-26. Cambridge University Press, Cambridge.
Kelly, K. L. (1976). The universal color language. In Kelly, K. L. & Judd, D. B., Color universal language and dictionary of names. U.S. Department of Commerce, National Bureau of Standards, Washington.
Kelly, K. L. & Judd, D. B. (1976). The ISCC-NBS method of designating colors and a dictionary of color names. In Kelly, K. L. & Judd, D. B., Color universal language and dictionary of names. U.S. Department of Commerce, National Bureau of Standards, Washington.
Lima, M. J. A., Nascimento, C. F. & Rocha, F. R. P. (2017), Feasible photometric measurements in liquid–liquid extraction by exploiting smartphone-based digital images. Analytical methods, 9(14), 2220-2225.
Lüscher, M. (1971), The Lüscher color test. Translated and edited by Ian A. Scott, Pocket Books, New York.
Mahnke, F. H. (1996). Color, environment, and human response: An interdisciplinary understanding of color and its use as a beneficial element in the design of the architectural environment. John Wiley & Sons, Inc., New York.
Milotta, F. L. M., Stanco, F., Tanasi, D. & Gueli, A. M. (2018). Munsell color specification using ARCA (automatic recognition of color for archaeology). Journal on Computing and Cultural Heritage, 11(4), art. no. 17.
Moslemzadeh, M., Larki, A. & Ghanemi, K. (2020). A combination of dispersive liquid–liquid microextraction and smartphone-based colorimetric system for the phenol measurement. Microchemical Journal, 159, art. no. 105583. Nayatani, Y. & Komatsubara, H. (2005). Relationships among chromatic tone, perceived lightness, and degree of vividness. Color Research and Application, 30(3), 221-234.
Nemcsics, A. & Caivano, J. L. (2016). Color order systems. In Luo, M. R. (Eds.), Encyclopedia of color science and technology. 329-343. Springer, New York.
Peng, B., Zhou, J., Xu, J. Fan, M., Ma, Y., Zhou, M., Li, T., & Zhao, Sh. (2019). A smartphone-based colorimetry after dispersive liquid-liquid microextraction for rapid quantification of calcium in water and food samples. Microchemical Journal, 149, art. no. 104072.
Pitarch Martí, A., Zilhão, J., d'Errico, F., Cantalejo-Duarte, P., Domínguez-Bella, S., Fullola J. M., Weniger, G. C., Ramos-Muñoz, J. (2021). The symbolic role of the underground world among Middle Paleolithic Neanderthals. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 118(33), e2021495118.
Seherr-Thoss, S. P. & Seherr-Thoss, H. C. (1968). Design and color in Islamic architecture: Afghanistan, Iran, Turkey. Smithsonian Institution Press, Washington.
Shoberl, F. (1822). Persia, containing a brief description of the country; and an account of its government, laws, and religion, and of the character, manners and custom, arts, amusements, & c. of its inhabitants. Vol. 3, R. Ackermann, London.  
The Red Hue and Color Sharpness in Qajar Arc