A Historical Review of Naghshe Jahan Square's Status of Proprietorship1 (From Safavid era to the Islamic Revolution according to Deeds of Endowment)

Document Type : Research Paper

Authors

Abstract

Abstract:
This institution of endowment is the partial or total assignment or transfer of a property or real estate to certain entities, mostly for the benefit of the public. An objective and distinguished instance of endowment, which has also been investigated in our current paper, is the Naghshe Jahan Square in the city of Isfahan. As a supportive and protective measure, Shah Abbas, I (996 – 1035 A.H.) endowed some real estates to the square after its construction. Though kept preserved through various periods, deeds of endowment had their donating rulers changed, and in some cases new deeds of endowment emerged for the donation of new real estates, resulting in a diverse proprietorship structure with respect to this ensemble.
Longevity and eternity of this square has always been the main priority for which a substantial strategy has been developed from the beginning. A transient look at this ensemble reveals that endowment has played a great role in its performance and longevity. This role is so significant that nothing more than some sporadic buildings would have survived from Naghshe Jahan Square if the endowment system was not there to support and protect it.
An analytical and historical point of view to the issue of proprietorship and its types, as well as investigating the contribution made by the waqf system in the longevity of these buildings is essential for finding right answers to these questions.
The institution of endowment is the partial or total devotion or transfer of a personal property to one or more special persons for taking actions that are mostly altruistic and beneficial to the public.
Endowments have served a wide range of diverse purposes, such as protection of donated properties, hosting some religious and national ceremonies, helping the needy and sustenance of the donor's name.
A tangible instance of endowment, which is also the subject of the present study, is the Naghshejahan Square. King (Shah) Abbas, of the Safavid dynasty, endowed part of the royal properties to this compound in order to have them conserved. endowment deeds of Naghshejahan Square, though ultimately survived, but underwent some changes in the course of the history after it was built, particularly in the Qajar and Pahlavi eras and afterwards in terms of mode of application, and in some cases new endowment deeds have been issued that encompassed new properties.
Probing into the history of deeds of endowments issued from the time of its construction, prioritization of the deeds on the basis of their being principal or subsidiary, how the custodians adhered to the articles of the deeds of endowment, and the great number of endowers of the square are points under investigation in this paper. These are issues that need investigation given the importance and function of endowments in economic, social, and religious areas in the Islamic community in different eras, particularly today.
The research adopts a descriptive-analytic approach, relying particularly on the documents that exist in the relevant libraries, organizations and institutions

Keywords

References

باستانی پاریزی، محمد ابراهیم (1362)، سیاست و اقتصاد و عصر صفوی، چاپ سوم ، انتشارات صفی علیشاه، تهران.
ترکمان، اسکندر بیک (1387)، تاریخ عالم آرای عباسی، به کوشش ایرج افشار، چاپ چهارم، انتشارات امیر کبیر، تهران
حسینی اشکوری، سید صادق (1388)، اسناد موقوفات اصفهان، جلداول؛ ششم؛ هشتم، انتشارات مجمع ذخائر اسلامی، قم.
رجایی، عبدالمهدی (1390)، گاه شماری تحولات عمران و مدیریت شهری اصفهان (1320 - 1300 ش)، مجموعه مقالات همایش یکصدمین سالگرد تأسیس شهرداری­ها، به کوشش محمدعلی چلونگر، چاپ اول، صفحه 240 – 274،  سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، اصفهان.
رجایی، عبدالمهدی (1386)، تاریخ مشروطیت اصفهان، انتشارات سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، اصفهان.
روزنامه اخگر (1309)،  18 تیر ماه.
روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان (1325 ه.ق)، سال اول، شماره 2، 29 ذی القعده.
روزنامه انجمن بلدیه (1286)، 15 مهر، سال اول شماره 4 ، ص 2 .
ریاحی، حسین(1376)، پشتوانه نهادهای علمی آموزشی اصفهان عصر صفوی، مجله وقف میراث جاودانه، سال 5، شماره 19 و 20، پاییز و زمستان، صص 140 – 147.
زیویار، فرزاد (1392)، موقوفه صارمیه در آیینه تاریخ، انتشارات میراث کهن. اصفهان.
ستوده، منوچهر(1383)، وقف نامه شاه عباس، مجله میراث جاودانه، شماره 47، پاییز و زمستان، صص 10- 13.
سپنتا، عبدالحسین(1346)، تاریخچه اوقاف اصفهان، چاپ اول، انتشارات سازمان چاپ و انتشارات اوقاف، اصفهان.
سیوری، راجر (1386)، ایران عصر صفوی، ترجمه کامبیز عزیزی، جلد اول ، چاپ هفدهم، انتشارات مرکز، تهران.
شاملو، ولی قلی بن داود قلی(1371)، قصص الخاقانی، جلد اول، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.
شمیم، علی اصغر (1380)، ایران در دوره سلطنت قاجار، چاپ دوم، انتشارات زریاب، تهران.
صادقی، احمد (1387)، مقدمه ای بر وقف، انتشارات اداره کل حج و اوقاف، تهران،
طباطباییان، عطیه سادات (1389)، وضعیت اوقاف در دوره قاجار با تکیه بر قوانین مجلس و شکایات واقفان اصفهان، فصلنامه علمی – تخصصی سخن تاریخ، سال 4، شماره  11، صص 154- 288 .؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
قدیری، بهرام (1369)، در احیای فرهنگ وقف با هدف تسهیل زندگی در مجتمع های زیستی، فصلنامه صفه، شماره 1، صص 3- 7.
کاظمیان، غلامرضا؛ سعیدی رمضانی، نوید (1387)، امکان سنجی .واگذاری وظایف جدید شهرداری، انتشارات سازمان شهرداری ها و دهیاری ها، تهران.
کبیر صابر، محمد باقر (1381)، عمارت قیصریه و ملاحظات وقف، فصلنامه وقف میراث جاودانه، شماره 39 و 40، صص 64 – 69.
کبیر صابر، محمد باقر( 1379)، تحلیلی بر انتظام کالبدی و کارکردی مجموعه بازار فیصریۀ اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هنراصفهان.
کریمیان، علی (1380)، اسناد موقوفات آستان قدس رضوی در هرات (1360-1181 ه ق )، انتشارات سازمان اسناد، تهران.
کمپفر، انگبرت (1350)، سفرنامه کمپفر، ترجمه کیکاووس جهانداری، انتشارات خوارزمی، تهران.
محمدی ، محمد (1379)، تحلیل نقش وقف در شهرسازی (برنامه­ریزی فضایی- کالبدی – راهبردی جدید در توسعه و بهینه موقوفات)، فصلنامه میراث جاودانه، شماره 30، صص 94- 105.
مصطفوی رجالی، مینو دخت (1351)، وقف در ایران، انتشارات دارالحدیث، تهران.
مک چسنی، آر.دی (1377)، احداث اصفهان عباسی در متون صفوی ، ترجمه مهرداد محمودزاده، چاپ اول انتشارات رواق، تهران.
منجم یزدی، ملاجلال‌الدین محمد (1366)، تاریخ عباسی یا روزنامه ملا جلال منجم، بکوشش سیف‌الله وحیدنیا، انتشارات وحید، تهران.
میر احمدی ، مریم (1371)، پژوهشی در موقوفات عصر صفوی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 25، صص 29 – 48 .
نیامی، علی (1349)، مدیریت شهری شهرداری در ایران، جلد سوم، انتشارات بازرگانی، تهران.
ورهرام، غلامرضا (1368)، تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران در عصر زند، چاپ اول، انتشارات معین، تهران.
هاشمی فشارکی، دیبا؛ زمانی، مریم (1391)، اسناد بلدیه و شهرداری اصفهان از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی، اصفهان سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.
 
Journal of Fine Arts: Architecture & Urban Planning
Volume 21, Issue 4
December 2017
Pages 87-97

Files

Share

How to cite

Statistics