تحلیل نشانه های سازگاری در آسایش حرارتی فضاهای باز (نمونه مورد مطالعه: محلات مسکونی منتخب شهر اصفهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

2 استاد دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

سازگاری در آسایش حرارتی، شامل تمامی فرایندهایی­ست که افراد برای تطبیق و متناسب­کردن محیط و نیازهایشان انجام می­دهند. به عبارت دیگر، انسان­ها خود به نحو ممکن در محیط حرارتی تغییر ایجاد می­کنند تا به آسایش حرارتی برسند. بر این اساس، در مقاله حاضر تلاش می­شود تا با تحلیل نشانه­های سازگاری در آسایش حرارتی فضاهای باز محلات مسکونی، به اثبات نظریه سازگاری در شهر اصفهان پرداخته و نهایتاً معادله حرارتی جهت تعیین دمای راحتی کاربران در فضای باز محلات مسکونی ارائه شود. این مطالعه با بهره­گیری از روش­های پژوهش موردی و مطالعه میدانی، به برداشت متغیرهای اقلیمی و تکمیل پرسشنامه در چهار محله منتخب در دو فصل زمستان و تابستان پرداخته است. در این راستا چهار محله علی قلی آقا، جلفا، مرداویج و دشتستان مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. این انتخاب بر اساس معیارهای اولیه، ثانویه و نهایتاً تمایز در ساختار فضایی- کالبدی و الگوی ریخت­گونه­شناسی محلات صورت گرفته است. نشانه­های نظریه سازگاری جهت تحلیل و اثبات، شامل تحلیل دمای خنثی، رابطه دمای خارج و دمای خنثی، متوسط دمای ماهیانه و دمای خنثی و نهایتاً مقایسه معادله به دست آمده با سایر معادله­ها است. نتایج حاصل از تحلیل نشانه­های فوق در محلات مورد مطالعه نشان می­دهد که نظریه مذکور در شهر اصفهان اثبات شده و قابل تعمیم است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Adaptability Signs in the Thermal Comfort of Open Spaces (Case Study: Isfahan Residential Neighborhoods)

نویسندگان [English]

  • fatemeh alsadat majidi 1
  • Shahin Heidari 2
1 Department of Architecture, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Iran
2 Department of Architecture , University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Adaptability in thermal comfort involves all the processes people are doing to adapt their environment and their needs. In other words, human beings themselves have changed the thermal environments as much as possible in order to achieve thermal comfort. On the other, Comfort in outdoor urban is one of the main factors of using these spaces by citizens and creating an appropriate environment for them through protecting against inappropriate climatic conditions is essential. Accordingly, the present paper tries to analyze the signs of adaptability in the thermal comfort of outdoor of residential neighborhoods in order to prove the adaptive theory in Isfahan city and finally to provide a thermal equation for determining the users comfort temperature in open spaces of residential neighborhoods. by reviewing the history of research done, it can be concluded that despite some research in this field, a research that systematically analyzes the signs of adaptive theory in the thermal comfort of open spaces in residential neighborhoods and then confirms or rejects the results and finally proves the adaptive theory has not been conducted. In addition, by the help of review of literature of researches, it can be concluded that despite the necessity and importance of thermal comfort in urban open spaces, the studies devoted to this issue are less than evaluation of the thermal comfort in buildings and closed spaces. This research, in the first step, requires a field study of environmental and personal variables and then the assessment of thermal comfort in the studied areas. This study, using case studies and field study, has dealt to collect climate variables and complete the questionnaire in four selected neighborhoods in winter and summer. In this regard, four neighborhoods of Ali Gholi Agha, Jolfa, Mardavij and Dashtestan were examined and evaluated. Sample size includes residents and users of open spaces in selected neighborhoods. 100 questionnaires were used to survey 100 people in each field under the Nicol method Therefore, in this research, 800 residents and neighborhood users were selected as the sample size who randomly completed 800 questionnaires in four neighborhoods and in two cold and hot seasons. The results related to the analysis of the signs of adaptive theory including neutral temperature, outside temperature and neutral temperature ratios, monthly temperature average and neutral temperature, and comparison of the obtained equation with other equations in the studied neighborhoods indicate that the aforementioned theory was proved in Isfahan and can be generalized.Concerning this, two thermal equations are presented to determine the users comfort temperature in the open spaces of Isfahan neighborhoods. In these equations, with the average monthly temperature and outside temperature, the comfort temperature of the open space users of the neighborhoods of Isfahan is obtained.  In general, according to the obtained equation for open spaces of Isfahan and its comparison with other equations of the open space of the world and Iran, it can be stated that people in each city and country according to their climatic, cultural and social conditions, adapt themselves to the thermal conditions of that area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adaptive Theory
  • Thermal Comfort of Open Spaces
  • Neutral temperature
  • Monthly Temperature Averages
  • Isfahan residential neighborhoods
احمدپور کلهرودی، نرگس؛ پورجعفر، محمدرضا؛ مهدوی نژاد؛ محمدجواد و یوسفیان، سمیرا (1396)، نقش و تاثیر عناصر طراحی در کیفیت آسایش حرارتی فضاهای باز شهری (بررسی موردی: طراحی پیاده راه طمقاچی ها در کاشان)، دو­فصلنامه نامه معماری و شهرسازی، دوره 9، شماره 18، صص 79-59.
   بقایی، پرهام (1393)، برهم کنش عوامل منظرپرداز در تحلیل شرایط حرارتی مسکن سنتی ایران (نمونه مورد بررسی خانه-های سنتی یزد)، پایان نامه دکترا، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
بقایی، پرهام؛ انصاری، مجتبی؛ بمانیان، محمدرضا و فیاض، ریما (1394)، محدوده آسایش حرارتی در فضای باز مسکونی سنتی شهر یزد، فصلنامه هویت شهر، شماره 23، صص 72-59.
   حیدری، شاهین (1393)، سازگاری حرارتی در معماری (نخستین قدم در صرفه جویی مصرف انرژی)، چاپ اول، دانشگاه تهران، تهران.
   داوطلب، جمشید؛ حافظی، محمدرضا و ادیب، مرتضی (1395)، بررسی میزان اثر و نقش پوشش گیاهی بر متغیرهای آسایش حرارتی فضای باز (مطالعه موردی: اقلیم گرم و خشک سیستان)، فصلنامه صفه، شماره 75، صص 41-19.
   داوطلب، جمشید (1397)، اثر پوشش گیاهی بر شرایط آسایش حرارتی فضای باز شهری (مطالعه موردی: منطقه سیستان)، رساله دکترا، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
   ضابطیان، الهام و خیرالدین، رضا (1397)، مدل سازی سنجش ارتباط بین سازگاری روانی به منظور رسیدن به آسایش حرارتی با حس مکان در فضاهای شهری، نشریه مطالعات شهری، شماره 28، صص 90-79.
   معاونت برنامه ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات شهرداری اصفهان (1395)، اطلس کلان  شهر اصفهان.
   منعام، علیرضا (1390)، آسایش محیطی در فضاهای باز شهری (ارزیابی آسایش حرارتی در بوستانهای منتخب شهر تهران)، رساله دکترا، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت تهران.
   Aljawabra, F (2014), Thermal comfort in outdoor urban spaces: the hot arid climate, Doctoral thesis, Department of Architecture and Civil Engineering, University of Bath.
   Bosselmann, P; Flores, J & O'Hare, T )1983(, Sun and light for downtown San Francisco, University of California, Berkeley.
   Carr, S (1992), Public space, Cambridge University Press, Cambridge; New York.
   Gaspari, J & Fabbri, K (2017), A study on the use of outdoor microclimate map to address design solutions for urban regeneration, Energy Procedia, 111, pp.500 – 509.
   Gehl, J (1996), Life between buildings: using public space, 3rd ed. ed., Arkitektens Forelag, Copenhagen.
   Inavonna, I; Hardiman1, G & Purnomo, A.B (2018), Outdoor thermal comfort and behaviour in urban area, 4th International Seminar on Sustainable Urban Development, ??????????.
   Kardinal Jusef, S & Ignatius, M, W.N. Hien (2016), Urban climatic mapping using prediction models for ambient temperature and outdoor thermal comfort: a Singapore case study, 4th International Conference on Countermeasures to Urban Heat Island, 30-31 May and 1 June 2016, National University of Singapore, Singapore, ???????????.
   Kariminia, SH (2014), Outdoor thermal comfort of open urban squares in moderate and dry climate, PhD thesis, Universiti Teknologi MARA.
   Middel, A; Selover, N; Hagen, B & Chhetri, N (2016), Impact of shade on outdoor thermal comfort—a seasonal field study in Tempe, Arizona, International Journal Biometeorol, 60, pp.1849–1861.
   Nasir, R.A; Ahmad, S.Sh & Ahmed, A.Z (2012), Psychological Adaptation of Outdoor Thermal Comfort in Shaded Green Spaces in Malaysia, Social and Behavioral Sciences, 68, pp.865 – 878.
   Nguyen, A.T; Singh, M.K & Reiter, S (2012), An Adaptive Thermal Comfort Model For Hot Humid Southeast Asia. Building and Environment, 56, pp.291–300
   Nikolopoulou, M; Baker, N & Steemers, K (2001), Thermal Comfort in Outdoor Urban Spaces: Understanding the human parameter. Solar Energy, 703, pp.227-235.
   Nikolopoulou, M & Lykoudis, S (2006), Thermal comfort in outdoor urban spaces: Analysis across different European countries. Building and Environment, 41, pp.1455–1470.
   Nouri, A.S; Costa, J.P; Santamouris, M & Matzarakis, A (2018), Approaches to Outdoor Thermal Comfort Thresholds through Public Space Design: A Review, Atmosphere, 9 (108), pp.1-48.
   Peng, Ch; Ming, T; Cheng, J; Wu, Y & Peng, Zh.R (2015), Modeling Thermal Comfort and Optimizing Local Renewal Strategies—A Case Study of Dazhimen Neighborhood in Wuhan City, Sustainability, 7, pp.3109-3128.
   Ruiz, M. A & Correa N.E (2015), Adaptive model for outdoor thermal comfort assessment in an Oasis city of arid climate, Building and Environment, 85, pp.40-51.
   Setaih, Kh; Hamza, N & Townshend, T (2013), Assessment of Outdoor Thermal Comfort in Urban Microclimate in Hot Arid Areas, 13th Conference of International Building Performance Simulation Association, Chambéry, France, August 26-28.
    Szűcs, A (2013), Wind comfort in public urban space- case study within Dublin Docklands, Frontiers of Architectural Reasearch,75, pp.50-66.
   Taleb, H & Taleb, D (2014), Enhancing the thermal comfort on urban level in a desert area: Case study of Dubai, United Arab Emirates, Urban Foresty & Urban Greening, 13, pp.253-260.
   Whyte, W.H (1980), Social life of small urban spaces, Conservation Foundation, Washington.