بازنمایی خوانایی شهرهای شمال در آثار اکبر رادی: مطالعۀ موردی سه نمایشنامۀ روزنۀ آبی، مرگ در پاییز و پلکان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه هنرهای نمایشی، پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی دانشگاه تهران

چکیده

این نوشتار تلاش دارد با توجه به نظریات کوین لینچ1، در کتاب سیمای شهر2 (1960) و تئوری شکل خوب شهر3 (1984)، اهمیت خوانایی در فضای شهرهای شمال را مورد مطالعه قرار دهد و همچنین، به بازتاب فضا و حال و هوای این نواحی درشکل دهی به روحیات، مناسبات و نحوۀ تعامل افراد، در سه نمایشنامۀ روزنه آبی، مرگ در پائیز و پلکان، از اکبر رادی بپردازد. بر اساس نظر لینچ، ناخوانایی در شهر به بروز آشفتگی، ناامنی، اضطراب، هرج و مرج و اختلال در تعاملات شهروندان می‌انجامد، سیمای خوب شهر را در ذهن شهروندان مخدوش می‌کند و احساس تعلق خاطر آنها به شهر را تضعیف می‌کند. این مقاله نشان می‌دهد که دیدگاه لینچ در مورد تصویر ارائه شده از شهرهای شمالی کشور در آثار اکبر رادی صادق است. هجوم مدرنیته به شهرهای کوچک شمال ایران، ساختمان‌سازی های کلان و حضور وسائل نقلیۀ مدرن، چهره شهر را در دیدۀ شهروندان قدیمی‌ترش مخدوش کرده، و شهروندان جوان‌تر را دچار احساس ملال و نارضایتی، و شهروندان مسن‌تر را دچار انواع بحران‌های روحی و جسمی کرده است، به طوری که زیستن در میان این هرج و مرج به تدریج به صورت ناهنجاری و عدم تعادل روحی- روانی در ذهن و مناسبات شهروندان بروز می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Manifestation of Legibility of the Northern Iranian Cities in the Works of Akbar Radi: A Case Study of the Plays The Blue Opening, Death in the Autumn, and Staircase

نویسندگان [English]

  • Behrooz Mahmoodi-Bakhtiari 1
  • Roya Rabbani 2
1 Associate Professor, Department of Performing Arts, University of Tehran
2 MA Graduate of Dramatic Literature, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

This article aims to consider the importance of the issue of “legibility” in the atmosphere of the northern Iranian cities, in the hopes to come up with a reflection of the atmosphere and general mood of these cities in the cultural, psychological and interpersonal relationships among the natives of these cities. In order to achieve this objective, the theoretical frameworks provided by Kevin Lynch (especially his two major books Theory Of Urban Form and Theory of Good City) has been chosen, and his ideas are applied on three plays by the eminent Iranian playwright, Akbar Radi, who has always been well known for reflecting the atmosphere of his motherland, Gilan, in many of his dramatic works. These plays are Rowzane-e Âbi (“The Blue Opening”), Marg dar Pâyiz (“Death in the Autumn”), and Pellekân (“The Staircase”). According to the ideas of Lynch, the lack of urban legibility leads to chaos, insecurity, anxiety, anarchy, and misconduct in the interpersonal deeds among the citizens, and loosens their sense of belonging to their city. This article proves that the ideas proposed by Lynch are at work in terms of the portrait provided by Radi in these plays. The unlimited a fast-growing emergence of modernity in the small northern towns of Iran, without having gained the basic infra structures necessary for that, along with the mass construction of residential complexes instead of he old, private huts, and the presence of modern transportation vehicles like cars, motorcycles and bikes, has left a very controversial picture of the cities in the eyes of their inhabitants. For the younger people, the cities look boring, unpleasant and extremely regular, and the seniors feel their cities to be distorted and no longer familiar to them, a feeling which paves the way for their gradual physical and mental crises. Living in such an atmosphere gradually leads to the feeling of mental imbalance among people, and encourages the young people to migrate to other cities, and the old people to retire sooner and stay at home, waiting for the time of their death. Issues such as color, smell, light, dressings, different places (such as the normal hangouts or the religious places), all provide a sense of the city. The impact of such an atmosphere may count for the clashes that different characters of the play have with each other. The clashes between the children and their parents, as well as the other members of the family, may sometimes be justified in terms of the feelings they get from the city in which they live. Some younger people simply leave their residence and add to the turmoil of their parents (as we see in the play Rowzane-ye Âbi, in which the son of the family flees the “lightless, boring city of Rasht”); or make the worst use of this chaos to get rich (such as the character of Bolbol in the play Pellekân). All these features have been checked within the dialogues of the plays, and instances from each of them are provided.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Northern Iranian Cities
  • Legibility in the Urban Spaces
  • Akbar Radi
  • The Staircase
  • The Blue opening
  • Death in Autumn
بهزادفر، مصطفی (1386)، هویت شهر- نگاهی به هویت شهر تهران، انتشارات شهر، تهران.
حبیبی، محسن (1390)، از شار تا شهر: تحلیلی تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن تفکر و تأثر، دانشگاه تهران، تهران.
رادی، اکبر (1390)، روی صحنۀ آبی، نشر قطره، تهران.
رادی، اکبر (1392)، پلکان، نشر قطره، تهران.
صدیقی، بهزاد (1393)، "گفت و گو با دبیر اجرایی و سخنگوی بنیاد اکبر رادی"، http://teater.ir /?news =139307104>.<.  (10/02/1395).
فکوهی، ناصر (1385)، پاره­های انسان شناسی، نشر نی، تهران.
قاسمی اصفهانی، مروارید (1383)، اهل کجا هستیم؟ هویت بخشی به بافت­های مسکونی، روزنه، تهران.
لینچ، کوین (1376)، تئوری شکل خوب شهر، ترجمۀ حسین بحرینی، دانشگاه تهران، تهران.
 لینچ،کوین (1383)، سیمای شهر، ترجمۀ منوچهر مزینی، دانشگاه تهران، تهران.
مجابی، جواد(1392)، "رادی نویسندۀ شهری بود"،<http://fdn.ir/content/view/78892/40>، (10/02/1395).
یاراحمدی، امیر (1378)، به سوی شهرسازی انسانگرا، شرکت پردازش و  برنامه­ریزی شهری، تهران.
  
Chambers, Iain (1986), Popular Culture: The Metropolitan Experience, Methuen, London.