پایایی و پویایی هویت فرهنگی در فضاهای سکونتی معاصر موردپژوهی: فضاهای سکونتی کرمانشاه از سال 1360 تا کنون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای معماری اسلامی، استادیار گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه ملی مهارت، تهران، ایران.

2 دکترای معماری، استاد گروه معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

هویت فرهنگی و تحلیل ابعاد و مولفه‌های آن، از مهم‌ترین مسائل پیش روی جوامع درحال‌توسعه است که به مفهومی پر تناقض و پیچیده تبدیل شده است. یکی از کلان‌شهرهای درحال‌توسعه، شهر کرمانشاه است که به‌ویژه با بلندمرتبه‌سازی‌های دهه‌های اخیر، فرهنگ سکونت و معماری سکونتگاه‌های آن دگرگون شده است. سؤال پژوهش این است که هویت فرهنگی با معماری فضاهای مسکونی چه نسبتی دارد؟ و نسبت پایایی و پویایی هویت فرهنگی با معماری فضاهای مسکونی کرمانشاه در دهه‌های اخیر چگونه است؟ هدف از این پژوهش مطالعه تطبیقی پایایی و پویایی هویت فرهنگی و معماری فضاهای مسکونی شهر کرمانشاه از دهه 60 تا حال حاضر است.
در این پژوهش، فضاهای سکونتی ساخته شده در بخشی از محله 22 بهمن کرمانشاه، از دهه 60 تا کنون، در چهار گونه ویلایی اولیه و متأخر و آپارتمانی اولیه و متأخر بررسی شده است. در ادامه با کمک راهبرد پس‌کاوی و روش تحلیل محتوای کیفی مشاهدات گونه‌های سکونتی و مصاحبه‌های ساکنین آن‌ها بررسی و با استفاده از استقرا و قیاس کدگذاری و طبقه‌بندی داده‌ها صورت گرفته است. کدگذاری در سه حوزه گرایش‌های فردی، اجتماعی و محیط‌زیست در ارکان ساخت فضاهای سکونتی انجام شده و میزان و نسبت پایایی و پویایی در منابع و قواعد هویت فرهنگی در گرایش‌های سه‌گانه، تحلیل و ارزیابی شده است. در نهایت شدت و ضعف پایایی و پویایی در هریک از مولفه‌ها در فرهنگ سکونت و معماری فضاهای سکونتی مورد مطالعه تطبیقی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

DURABILITY AND DYNAMISM OF CULTURAL IDENTITY IN RECENT RESIDENTIAL COMPLEXES (CASE STUDY: KERMANSHAH RESIDENTIAL COMPLEXES FROM 1980)

نویسندگان [English]

  • Moein Aghaeimehr 1
  • Gharehbaglou Minoo 2
  • Mohammad Taghi Pirbabaei 2
1 Assistant Professor, Department of Architecture and Urbanism, National University of Skills (NUS), Tehran, Iran.
2 Professor, Faculty of Architecture and Urbanism, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

Cultural identity and the analysis of its dimensions and components are among the most important issues facing developing societies. There are many studies in this field, but no reliable theoretical knowledge has been written, that can provide practical models for the durability and dynamism of cultural identity and illustrate its relationship with architecture. The importance of studying the issue of identity in residential areas is reflected in the impressive changes in the architecture and urban planning of cities in the21st century. Developments in residential spaces are gradually doubling after land reform, urban population growth, and the use of new construction technologies. Kermanshah is one of the developing metropolises that has undergonemany changes since developments of the Pahlavi period. The purpose of this study is to find the relationship between cultural identity and architecture of residential spaces and explain the position of durability and dynamism within this relationship.
Based on Structuration theory, architecture acts as a social system of reproduction (reflection) of structure, and culture operates as the structure of residential spaces. Structures are "validated" affairs that humans create in interaction with phenomena and the environment, which are continuously recreated and reproduced in the context of society and everyday life. In this approach, structuration is the conditions governing the continuity or deformation of structures, and identity is representation of social systems. Thus, the analysis of the structural principles of systems focuses on methods of identification and distinguishing identity. If rules and resources that make up a system are discovered in the structures, all its components could be explained in its reproduction. The case study focuses on residential spaces in a part of 22 Bahman district of Kermanshah and tracks its evolution since 1978.Residential spaces in this research are investigated in four types: primitive villas,  recent villas, primitive apartments, and newer apartments. Then, by conceptualizing in three categories--individual attitude, social attitude and human attitude towards nature and the environment--and by interviewing the inhabitants of residential spaces, the degree and correlation of durability and dynamism between the sources and rules of cultural identity and residential spaces are analyzed and evaluated. The relation between components of durability and dynamism of cultural identity and architecture of residential spaces is then illustrated by charts and tables. Based on the research findings, regarding the durability and dynamism of cultural identity in relation to the architecture of residential spaces in Kermanshah in recent decades, it can be said that from the 1980 AD until now, the durability of the cultural identity of the family and the architecture of residential spaces has gradually decreased and their dynamism has increased exponentially. As for the relationship between the cultural identity and architecture of residential spaces, we argue that although this dynamism is stronger and weaker in some components, it is often analogous in the family culture and the structure of the residential space. In this regard, the contradictory components between the durability and dynamism of cultural identity and the architecture have been revealed in the form of residents' dissatisfaction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cultural Identity
  • Durability and Dynamism
  • Kermanshah City
  • Residential Complexes

مراجع

آقایی‌مهر، معین و قره‌بگلو، مینو. (1399). معاصرسازی هویت-مبنا؛ نمونه موردی: بافت‌های شهری معاصر ایران در دوره پهلوی. فصلنامه علمی پژوهشی نقش جهان، 10(1)، 11-18. doi: 20.1001.1.23224991.1399.10.1.5.1
آقایی‌مهر، معین؛ قره‌بگلو، مینو و پیربابایی، محمدتقی. (1402). ساخت‌یابی معماری فضاهای سکونتی با رویکرد فرهنگ ایرانی-اسلامی. نشریه علمی پژوهشی فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی، 8(1)، 20-42. doi: 10.52547/ciauj.7.1.298
آقایی‌مهر، معین. (1400). تبیین پایایی و پویایی هویت‌فرهنگی در فضاهای سکونتی (موردپژوهی: مجموعه‌های مسکونی منتخب شهر کرمانشاه). رساله برای اخذ درجۀ دکتری معماری اسلامی. به راهنمایی دکتر مینو قره‌بگلو و دکتر محمدتقی پیربابایی. دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز.
بلیکی، نورمن. (1395). طراحی پژوهش‌های اجتماعی (ترجمه حسن چاوشیان). نشر نی، تهران. (چاپ اثر اصلی 2000).
بهشتی‌نژاد، محمد. (1401). نقد نظریه فرهنگی آنتونی گیدنز. نشریه سیاست پژوهی تحول در علوم انسانی، 1(1)، 27-49. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.23830263.1401.1.1.2.7
پارسانیا، حمید. (1400). جهان‌های اجتماعی. انتشارات کتاب فردا، قم. پارسانیا، حمید؛ دانایی‌فرد، حسن و حسینی، سیدابوالحسن. (1393). دلالت‌های نظریه اعتباریات برای تحول در علوم انسانی. فصلنامه علمی پژوهشی اسلام و مطالعات اجتماعی، 2(1)، 23-48. https://ensani.ir/fa/article/408911
پیربابایی، محمدتقی و ایرانشاهی، رحیم. (1399). واکاوی نقش فرهنگ وقف در تکوین ارسن‌های شهری بر اساس نظریه ساخت‌یابی. نشریه فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی، 5(2)، 17-36. doi: 10.29252/ciauj.5.2.17
حسنی، سیدحمیدرضا و موسوی، هادی. (1391). ساخت و عامل در نظریه اعتباریات علامه طباطبایی و نظریه ساخت‌یابی گیدنز. دوفصلنامه علمی پژوهشی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، 2(2)، 129-159. https://doi.org/10.22059/jstmt.2012.54306 سلیمانی، محمدرضا، اعتصام، ایرج، و حبیب، فرح. (1395). بازشناسی مفهوم و اصول هویت در اثر معماری. مجله علمی پژوهشی هویت شهر، 10(25)، 15-26. https://sid.ir/paper/154608/fa
صدیقی، بهرنگ. (1389). تئوری ساخت‌یابی گیدنز: پیامدهای تئوریک و روش شناختی و کاربرد عملی آن در جامعه‌شناسی. فصلنامه پژوهش اجتماعی، 3(9)، 142-145. https://sid.ir/paper/164866/fa
طباطبایی، سید محمدحسین. (1387). روابط اجتماعی در اسلام. بوستان کتاب، قم.
طباطبایی، سید محمدحسین. (1398). اصول فلسفه و روش رئالیسم (جلد دوم). انتشارات صدرا، تهران.
قاسمی اصفهانی، مرواردید. (1394). اهل کجا هستیم (هویت‌بخشی به بافت‌های مسکونی). نشر روزنه، تهران.
مهدوی‌نژاد، محمدجواد و آقایی‌مهر، معین. (1399). اصول و مبانی معاصرسازی، معماری معاصر در بافت‌های کهن، ارزشمند و تاریخی. انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
Abel, C. (1997). Architecture and identity: Towards a global eco-culture. Architectural Press, Portland.
Aghaeimehr, M., & Gharehbaglou, M. (2020). Identity-based contemporization; Case study: Iran contemporary urban districts in Pahlavi era. Naqshejahan Journal, 10(1), 11-18. (In Persian) doi: 20.1001.1.23224991.1399.10.1.5.1
Aghaeimehr, M., Gharehbaglou, M., & Pirbabaei, M. (2023). Structuration of residential spaces architecture with Iranian-Islamic culture approach. Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal, 8(1), 20-42. (In Persian) doi: 10.52547/ciauj.7.1.298
Aghaeimehr, M. (2022). Explaining the role of durability and dynamism of cultural identity in residential complexes (Case study: Selected residential complexes of Kermanshah) [Doctoral dissertation, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Iran]. (In Persian)
Behsheti-Nejad, M. (2022). A critique of Anthony Giddens’ cultural theory. Transformation in Human Sciences journal, 4(6), 82-102. (In Persian) https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.23830263.1401.1.1.2.7
Berelson, B. (2000). Content analysis in communication research. Free Press.
Blaikie, N. W. H. (2013). Approaches to social enquiry (S. H. Hasani, M. Iman, & M. Majedi, Trans.). Institute of Seminary and University pressm, Tehran. (Original work published 2000) (In Persian)
Broadbent, J. (1980). An interview with Geoffrey Broadbent on meaning in architecture. Journal of Faculty of Architecture, 6(1), 7-30.
Bryant, C. G. A., & Jary, D. (1991). Introduction: Coming to terms with Anthony Giddens. In Giddens’ theory of structuration: A critical appreciation. Routledge, London.
Correa, C. (1983). Architecture and identity. Concept Media Pte Ltd, Singapore.
Frampton, K. (2007). Critical regionalism, modern architecture and cultural identity. In Modern architecture: A critical history. Thames and Hudson, London.
Ghasemi Isfahani, M. (2014). Where are we from (Identity of residential districts). Rozaneh Publications, Tehran. (In Persian)
Giddens, A. (1990). Consequences of modernity. Stanford University Press, California.
Giddens, A. (1991). Modernity and self-identity: Self and society in the late modern age. Stanford University Press, California.
Giddens, A. (1997). The constitution of society: Outline of the theory of structuration. Cambridge Polity, New York City. Hassani, S. H., & Mousavi, H. (2012). Construction and factor in Allameh Tabatabai’s Etebarat theory and Giddens theory of constructivism. Journal of Social Theories of Muslim Thinkers, 2(2), 129-159. (In Persian) https://doi.org/10.22059/jstmt.2012.54306
Jenkins, R. D. (2014). Social identity. Routledge, London.
Jung, C. G. (1969). Structure and dynamics of the psyche. Routledge, London.
Krippendorff, K. (2012). Content analysis: An introduction to its methodology. Sage Publication, London.
Lang, J. (1987). Creation of architectural theory, the role of behavioral sciences in environmental design. Van Nostrand Reinhold, New York City.
Lechet, J. (1994). Fifty great contemporary thinkers: From structuralism to modernity. Routledge Press, London. Mahdavinejad, M., & Aghaeimehr, M. (2019). Principles and foundations of contemporization, contemporary architecture in old, valuable and historic districts. Tarbiat Modares University Press, Tehran. (In Persian)
Marcus, C. C. (2006). House as a mirror of self: Exploring the deeper meaning of home. Nicolas-Hays, Inc, Haltom City. Parsania, H. (2021). Social worlds. Bookroom press, Qom. (In Persian)
Parsania, H., Danaeifard, H., & Hosseini, S. A. (2014). Implications of credit theory for transformation in the humanities. Journal of Islam and Social Studies, 2(1), 23-48. (In Persian) https://ensani.ir/fa/article/408911
Pirbabaei, M., & Iranshahi, R. (2020). Analysis of the role of endowment tradition in the development of urban centers based on the constitution theory. Culture of Islamic Architecture and Urbanism Journal, 5(2), 17-36. (In Persian) doi: 10.29252/ciauj.5.2.17
Rapoport, A. (1969). House form and culture. Prentice Hall Inc, New Jersey.
Rapoport, A. (2005). Culture, architecture, and design. Locke Science Publishing Co, Bryan.
Scapens R. W. & Macintosh, N. B. (1996). Structure and agency in management accounting research: A response to Boland's interpretive act. Journal of Accounting, Organizations and Society, 21(7-8) 675-690. https://doi.org/10.1016/0361-3682(95)00049-6
Schultz, C. N. (1988). A choice of architecture: meaning and place. Rizzoli Publication, New York City.
Schultz, C. N. (2000). Architecture: Presence, language and place. Skira publisher, Milan.
Sediqi, B. (2010). Gidden’s construction theory: theoretical and methodological consequences and its practical application in sociology. Social Research Quarterly, 3(9), 142-145. (In Persian) https://sid.ir/paper/164866/fa
Sewell Jr, W. H. (1992). A theory of structure: Duality, agency, and transformation. American Journal of Sociology, 98(1), 1–29. https://doi.org/10.1086/229967
Soleimani, M. R., E’tesam, I., & Habib, F. (2017). Reinterpreting the concept and principles of identity in architectural works. Journal of Hoviatshahr, 10(25), 15-26. https://sid.ir/paper/154608/fa Strauss, C. L. (1972). Structural anthropology. Penguin Books Ltd, London.
Tabatabai, M. S. (2008). Social relations in Islam. Book Garden press, Tehran. (In Persian)
Tabatabai, M. S. (2019). Principles of philosophy and method of realism (Vol. 2). Sadra Publications, Tehran. (In Persian) https://motahari.org/product
Google Earth. (n.d.). Retrieved January 12, 2021, from https://earth.google.com/
نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی
دوره 29، شماره 2
تیر 1403
صفحه 7-22

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار