2024-03-29T15:08:24Z
https://jfaup.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=8539
نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی
معماری و شهرسازی
2228-6020
2228-6020
1396
22
3
ایجاد حیاط های میانی در بلوک های شهری در راستای کاهش مصرف منابع انرژی (نمونه موردی آپارتمان های مسکونی کوتاه مرتبه تهران)
زهرا
زمانی
شاهین
حیدری
پیروز
حناچی
امروزه با توجه به ضرورت حفظ محیط زیست و منابع تجدید ناپذیر، کاهش مصرف منابع انرژی امری ضروری است. در ابنیه سنتی ایران، حیاط مرکزی همواره یکی از تاثیرگذارترین راهکارهای اقلیمی در راستای ایجاد خرد اقلیم بوده است. چرا که با افزایش سایه اندازی از طریق درختان وجداره های بنا، مانع تابش مستقیم آفتاب به بنا می شود. در همین راستا هدف پژوهش حاضر تغییر شیوه فعلی استقرار بنا در زمین به گونه ایست، که حیاط های میانی در بلوکهای شهری ایجاد گردد و از عملکرد خرد اقلیمی این حیاط ها جهت کاهش مصرف منابع انرژی ساختمان استفاده شود. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش آپارتمان های مسکونی تهران می باشد. روش تحقیق در این مقاله ترکیبی از روش های شبیه سازی، تجربی و استدلال منطقی است. متغیر مستقل در این پژوهش نسبت سطح به حجم خارجی بنا میباشد. در پژوهش حاضر مدل خطی (وضع موجود) و 3 مدل دارای حیاط میانی در نرم افزار دیزاین بیلدر شبیه سازی شد. نتایج نشان داد فرم حیاط میانی با کمترین نسبت سطح به حجم (حیاط میانی 3)، باعث کاهش بار سرمایشی در تابستان به میزان 18/35 kWh/m2 نسبت به وضع موجود شده است. کاهش بار گرمایشی در زمستان نیز 6/67 kWh/m2 است.
حیاط مرکزی
خرد اقلیم
مصرف منابع انرژی
عملکرد حرارتی
بلوک شهری
2017
11
22
5
14
https://jfaup.ut.ac.ir/article_64770_0d4fda20c341c3211f9738dbe16b45ee.pdf
نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی
معماری و شهرسازی
2228-6020
2228-6020
1396
22
3
آشکارسازی دگرگونی کاربرد زمین: تحلیل ویژگیهای گسترش برنامهریزینشده در منطقة کلانشهری تهران
زهره
عبدی دانشپور
مسعود
تارانتاش
گسترش کلانشهرها (یا بزرگشهرها) بهسوی محیطهای پیرامونی در دو وضعیت اصلی و انواع وضعیتهای میانی این دو وضعیت اصلی روی میدهد. وضعیت نخست گسترش برنامهریزینشده و رهاشدگی و وضعیت دوم، وضعیتی مهار و هدایتشده است. انواع نامعلومیهایی که در مسیر و در فرآیند آشکارسازی و تحلیل دگرگونی ساختار فضایی و کاربرد زمین در منطقة کلانشهری تهران وجود دارد؛ نشان از نبود استقرار و یا ناکارآمدی سازوکار برنامهریزی در این منطقة کلانشهری دارد. بر پایۀ آشکارسازی و تحلیل دگرگونی ساختار فضایی و کاربرد زمین در منطقة کلانشهری تهران میتوان به تولید پیشنهادهایی درخور شرایط موجود، بهمنظور استقرار سازوکاری برای پایش، بازبینی، و فرابینی این دگرگونیها پرداخت و نتایج آن را همچون سیستمهای پشتیبان تصمیمگیری دربرنامهریزی و مدیریت چنین منطقههایی بهکار بُرد. در این مقاله با رویکرد توصیفی- تحلیلی برای آشکارسازی دگرگونی ساختار فضایی و کاربرد زمین، بعنوان هدف اصلی مقاله، با استفاده از روشهای اندازهگیری اندازۀ محیط ساختهشده در برابر فضای باز، که با تحلیل محتوای پژوهشهای مرتبط و با توجه به قیود دادههای در دسترس انتخاب شدهاست، دگرگونی از دهة 1350 تا 1390 اندازهگیری گردیده. تحلیل نتایج دگرگونی، و تحلیل الگووارههای اصلی و فرعی گسترش منطقة کلانشهری تهران نشان میدهد گرایش چگونگی گسترش این منطقة کلانشهری به گسترش برنامهریزینشده است.
کلانشهر
منطقة کلانشهری (منطقة بزرگشهری)
گسترش برنامهریزینشده
آشکارسازی دگرگونی کاربرد زمین
روشهای تشخیص و پیش تشخیص
منطقة کلانشهری (منطقة بزرگشهری) تهران
2017
11
22
15
31
https://jfaup.ut.ac.ir/article_64772_64dc9fe4adb98a045287517b10353c0f.pdf
نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی
معماری و شهرسازی
2228-6020
2228-6020
1396
22
3
شناسایی بخش های رقابت پذیر منطقه ای در استان فارس
حمیدرضا
بهمن پور خالصی
فرشاد
نوریان
تعیین بخش های رقابت پذیر در اقتصاد مناطق موضوع با اهمیتی است که حیات آینده منطقه را تضمین، و استراتژی های آینده را شکل می دهد. سوال اصلی این پژوهش ترکیب روش های مختلف رقابت پذیری به منظور سنجش وضعیت بخش های اقتصادی استان فارس می باشد، به این منظور با مرور ادبیات نظری رقابت پذیری منطقه ای و ترکیب چهار روش داده-ستانده، میانگین طول انتشار، ضریب مکانی و ترکیب-سهم به ترتیب وضعیت هر بخش را به لحاظ ارتباط با سایر بخش های اقتصادی، طول زنجیره تولید، تمرکز فضایی و میزان رشد هر بخش در مقایسه با سطح ملی مورد بررسی قرار دادیم. نتایج حاصل مدل ها نشان می دهد که تنها 3 بخش از 14 بخش کلی اقتصادی استان فارس دارای مقادیر معناداری هستند. اولین بخش، بخش"کشاورزی، شکار، جنگلداری و ماهیگیری" است. که از نظر تمامی شاخص ها مطرح شده در وضعیت خوبی است، اما دو بخش "بهداشت و مددکاری اجتماعی"، و "اداره عمومی و خدمات شهری" از نظر ارتباط کافی با سایر بخش های اقتصادی دارای ضعف جدی می باشد. همچنین مقدار شاخص طول انتشار برای تمامی بخش های ذکر شده برابر یک بوده است، که نشان دهنده ضعف جدی استان در صنایع تبدیلی است.
رقابت پذیری منطقه ای
داده-ستانده
ضریب مکانی
ترکیب-سهم
میانگین طول انتشار
استان فارس
2017
11
22
33
44
https://jfaup.ut.ac.ir/article_64773_8f49d0dfaed33f9c6413494ad2b123df.pdf
نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی
معماری و شهرسازی
2228-6020
2228-6020
1396
22
3
تحلیل محتواییِ فضای شهری بر اساس نظریه رمان بختین
سمر
حقیقی بروجنی
سید عباس
یزدانفر
مصطفی
بهزادفر
تحلیل محتواییِ فضاهای شهری و استخراج معانی مستتر در آنها یکی از حوزههای بحث برانگیز در مطالعات شهری است. به نظر میرسد یکی از شیوههای مواجهه با این موضوع، استفاده از تکنیکهای زبانشناسانه در مقایسۀ فضاهای شهری با متون است. این مقاله به فضاهای شهری نه به عنوان هر متنی بلکه به عنوان نوعی خاص، یعنی گونۀ رمان پرداخته است. نوشتار پیش رو در پی آن است که با اتخاذ رویکردی کیفی و با شیوۀ تفسیری-تبیینی به تحلیل فضاهای شهری از دریچه نگاه زبانشناسانه میخاییل بختین به تحلیل رمان و معیارهای آن بپردازد. شیوه نگرش او به تحلیل گونۀ داستان، یکی از نظریات نسبتاً جدید در زبانشناسی است که تحلیل متن را نه در سطح تحلیل واژه یا جمله، بلکه در گرو تحلیل تاریخ و زمینه های اجتماعی بستر آن می بیند که امروزه به عنوان چارچوبی تحلیلی در بسیاری از زمینه های فلسفی، ادبی و هنری به کار برده میشود. به نظر میرسد این نگرش میتواند در تحلیلهای محتواییِ فضاهای شهری کارآمد واقع گردد. دستاورد این پژوهش، تدوین ساختاری تحلیلی است که با رویکرد تحلیل رمان در زبانشناسی، به عنوان ابزاری در فهم معانیِ مستتر در چهارباغ اصفهان در عصر صفوی، مورد استفاده قرار گرفته است.
فضای شهری
تحلیل محتوایی
رمان
میخاییل بختین
چهارباغ اصفهان
2017
11
22
45
65
https://jfaup.ut.ac.ir/article_64774_535cb567fac667b28e83150f2c1512d1.pdf
نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی
معماری و شهرسازی
2228-6020
2228-6020
1396
22
3
گزارههای نقادانهی اروپاییان دربارهی معماری و شهرهای ایران در سفرنامههای قرن هفدهم تا نیمهی قرن نوزدهم میلادی
سعید
حقیر
کامیار
صلواتی
این تحقیق در پی بارخوانی اندیشههای انتقادی آندسته از سفرنامهنویسان اروپایی است که بین قرون شانزدهم تا نوزدهم میلادی به ایران سفر کردهاند. چنین تحقیقی از چند جنبه مهم است: اوّلاً، میتوان داوریهای را برخلاف داوریهای امروزین، داوریهایی تاریخی دانست، دوم آنکه با پرداختن به این داوریها، میتوان به قیاس معماری ایران و غرب در آن دوران دست زد و ثالثاً میتوان به تصویری واقعگرایانه از حیات معماری و شهرهای پیشامدرن ایران دست یافت. سوال اصلی پژوهش بدینقرار است: در آثار سفرنامهنویسان اروپایی چه گزارههای نقادانهای دربارهی معماری و شهرهای ایران وجود دارد؟ این تحقیق به روش تفسیری-تاریخی انجام شده است. که برحسب شباهت میان گزارهها در سفرنامه ها و نیز تکرارپذیریشان، این گزارهها در چهار دستهی کلّی جای داده شدهاند. میتوان انتقادهای آنها را دربارهی معماری ایران به سه دسته تقسیم کرد. در بخش تفسیری به بحث در اینباره پرداختهایم که این گزارههای نقادانه را تا چه حد میتوان قابل اتکا دانست و نشان دادهایم که گزارههای نقادانهی عینی اروپاییان بهمنزلهی نشانهای از تفاوت وضعیت در معماری و شهرهای ایران و غرب نسبتاً قابل اتکا، تکرارشونده و مشابه هستند امّا گزارههای ذهنی آنان در توضیح چرایی پدید آمدن این تفاوتها شبههبرانگیز و قائل به فرد است.
"سفرنامه"
"نقد معماری ایران"
" تاریخ معماری ایران"
"شرقشناسی"
" شهرهای تاریخی ایران"
2017
11
22
57
70
https://jfaup.ut.ac.ir/article_64775_a849090ca6fe5ef7755e3ff736317142.pdf
نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی
معماری و شهرسازی
2228-6020
2228-6020
1396
22
3
مستند سازی بازسازی شهر فردوس پس از زلزله سال 1347
غزاله
شادی فر
علیرضا
فلاحی
شهر فردوس در استان خراسان جنوبی در زلزله دهم شهریور سال 1347 دچار تخریب وسیعی شد. در مرحله بازسازی مردم به دو گروه تقسیم شدند. گروهی به رهبری یکی از شخصیتهای مذهبی محلی را که بعدها به شهر اسلامیه شهرت پیدا کرد برای بازسازی پیشنهاد دادند و گروه دوم کسانی بودند که در فردوس ماندند. در نهایت با تصمیم دولت، شهر جدید مجاورشهر قدیم ساخته شد. در شهر جدید فردوس عدهای از مردم از ساختمانهای دولتی استفاده نکردند و خود شروع به ساخت خانه کردند، درواقع بعد از زلزله سه نوع فعالیت بازسازی با هم در حال اجرا بود. هدف این پژوهش شناخت بازسازی شهر و مسکن فردوس بعد از زلزله و تحلیل وضعیت موجود در سطح کلان (شهر) و خرد (مسکن) می-باشد. در راستای رسیدن به این اهداف از رویکرد کیفی استفاده شدهاست و روشهای اصلی گردآوری اطلاعات مشاهده، بررسی اسناد و مصاحبه عمیق میباشد. از نتایج این پژوهش چنین بر میآید که بعد از گذشت 48 سال از وقوع زلزله، هر دو بازسازی مردمی و دولتی ماندگار میباشد. اما در مناطق دولتیساز توجه بیشتری به افزایش مقاومت و کارایی شهر و مسکن شدهاست در عوض سنتها و نیازهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ساکنین کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
بازسازی
زلزله
شهر فردوس
مسکن
بازسازی مردمی و دولتی
2017
11
22
71
82
https://jfaup.ut.ac.ir/article_64777_856796a2f719b51524edbb4ab80115fa.pdf
نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی
معماری و شهرسازی
2228-6020
2228-6020
1396
22
3
بازنمایی خوانایی شهرهای شمال در آثار اکبر رادی: مطالعۀ موردی سه نمایشنامۀ روزنۀ آبی، مرگ در پاییز و پلکان
بهروز
محمودی بختیاری
رویا
ربانی
این نوشتار تلاش دارد با توجه به نظریات کوین لینچ1، در کتاب سیمای شهر2 (1960) و تئوری شکل خوب شهر3 (1984)، اهمیت خوانایی در فضای شهرهای شمال را مورد مطالعه قرار دهد و همچنین، به بازتاب فضا و حال و هوای این نواحی درشکل دهی به روحیات، مناسبات و نحوۀ تعامل افراد، در سه نمایشنامۀ روزنه آبی، مرگ در پائیز و پلکان، از اکبر رادی بپردازد. بر اساس نظر لینچ، ناخوانایی در شهر به بروز آشفتگی، ناامنی، اضطراب، هرج و مرج و اختلال در تعاملات شهروندان میانجامد، سیمای خوب شهر را در ذهن شهروندان مخدوش میکند و احساس تعلق خاطر آنها به شهر را تضعیف میکند. این مقاله نشان میدهد که دیدگاه لینچ در مورد تصویر ارائه شده از شهرهای شمالی کشور در آثار اکبر رادی صادق است. هجوم مدرنیته به شهرهای کوچک شمال ایران، ساختمانسازی های کلان و حضور وسائل نقلیۀ مدرن، چهره شهر را در دیدۀ شهروندان قدیمیترش مخدوش کرده، و شهروندان جوانتر را دچار احساس ملال و نارضایتی، و شهروندان مسنتر را دچار انواع بحرانهای روحی و جسمی کرده است، به طوری که زیستن در میان این هرج و مرج به تدریج به صورت ناهنجاری و عدم تعادل روحی- روانی در ذهن و مناسبات شهروندان بروز میکند.
شهرهای شمال
خوانایی در فضاهای شهری
اکبر رادی
پلکان
روزنۀ آبی
مرگ در پائیز
2017
11
22
83
90
https://jfaup.ut.ac.ir/article_64778_390d6f54e75aecdac80bc0a7a4cb0f60.pdf
نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی
معماری و شهرسازی
2228-6020
2228-6020
1396
22
3
بررسی نقش حیاط در پیکره بندی فضایی مساجد در راستای ارتقاء راندمان عملکردی با استفاده از روش چیدمان فضایی
علی اکبر
حیدری
یعقوب
پیوسته گر
مریم
کیایی
نقش حیاط در فضاهای معماری ایران غیر قابل انکار و گاهی از ضروریات طراحی معماری به سبب شرایط اقلیمی و جغرافیایی میباشد . این عضو اصلی بناهای معماری ایران در ساخت و سازهای امروزی به دلیل مشکل زمین و موضوع تراکم شهری از پیکره بندی بسیاری از بناها به خصوص کاربریهای جمعی مانند مساجد حذف گردیده است. در حالیست که نقش آن در تغییر بازده عملکردی بنا نادیده گرفته شده است . هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش متفاوتی است که وجود حیاط ضامن ایجاد و یا افزایش آن میباشد و بر پایهی ایجاد یا ارتقاء راندمان عملکردی استوار است. اثبات این فرایند با بررسی نقش حیاط در مساجد با استفاده از دو روش ترسیم گراف و استفاده از دادههای آن برای روابط ریاضی نحو فضا و همچنین استفاده از نرم افزار Depth map است. برای اثبات میزان راندمان عملکردی ابتدا تعریف راندمان فضایی ارائه میشود و سپس بر اساس این تعریف شش شاخص راندمان عملکردی معرفی و تشریح خواهد شد و به اثبات نقش حیاط در تغییرات میزان راندمان عملکردی انواع الگوی حیاط مساجد پرداخته میشود. نتایج تحقیق نشان داد طرح حیاط مرکزی با هندسه مستطیل بالاترین میزان راندمان عملکردی را در مقایسه با سایر الگوها را دارد.
حیاط
مسجد
راندمان عملکردی
چیدمان فضایی
گراف
2017
11
22
91
104
https://jfaup.ut.ac.ir/article_64779_6e2f9a2297e1de13cd5a235cfbaa2e26.pdf