%0 Journal Article %T تحلیل و گونه‌بندی نگرش نهادگرایانه در برنامه‌ریزی شهری %J نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی %I دانشگاه تهران دانشکدگان هنرهای زیبا %Z 2228-6020 %A شریف زادگان, محمدحسین %A قانونی, حسین %D 2019 %\ 06/22/2019 %V 24 %N 2 %P 5-18 %! تحلیل و گونه‌بندی نگرش نهادگرایانه در برنامه‌ریزی شهری %K برنامه‌ریزی %K گونه‌بندی %K نهادگرایی تاریخی %K نهادگرایی انتخاب عقلانی %K نهادگرایی جامعه‌شناختی %R 10.22059/jfaup.2020.232450.671697 %X نهادگرایی نگرشی اصالتاً اقتصادی است که به عنوان نظریه‌ای برون‌زا، جایگاه ویژه‌ای در بسیاری از رشته‌ها همچون مدیریت، علوم سیاسی، جامعه‌شناسی و ... یافته است. این نگرش از دهه 1990 میلادی با عنوان «گرایش نهادی» در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای مطرح شده و می‌توان آن را در کنار نظریه‌های برنامه‌ریزی مبتنی بر مشارکت، از رویکردهای غالب برنامه‌ریزی در دهه‌های اخیر دانست. اهمیت نهادگرایی در برنامه‌ریزی در این است که برنامه‌ریزی خود یک نهاد است که نیازمند شناخت بافتار و زمینه‌های نهادی برای شناسایی مشکلات و تصمیم‌گیری برای حل آن‌هاست. افزون بر آن، پیاده‌سازی تجویزهای برنامه‌ریزی، نیازمند سازوکارهای نهادی است. بنابراین، مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی آثار اندیشمندان برجسته درباره رابطه نهادگرایی و برنامه‌ریزی می‌پردازد تا به یک گونه‌بندی جامع و مانع از نظریات مختلف درباره این ارتباط دست یابد. گونه‌بندی نهایی، نگرش نهادی نسبت به برنامه‌ریزی را در سه دسته «برنامه‌ریزان نهادی غیر­انتقادی» (نهاد در برنامه‌ریزی)، «برنامه‌ریزان نهادی انتقادی» (طراحی/مداخله نهادی) و «برنامه‌ریزان نهادی مبادله‌ای» (هزینه مبادله برنامه‌ریزی) جای می‌دهد. این دسته‌ها را به ترتیب می‌توان در ذیل رویکردهای نهادگرایانه «جامعه‌شناختی»، «تاریخی» و «انتخاب عقلانی» جای داد. همچنین از منظر الگوواره‌های کلان، این رویکردها به ترتیب در سه دسته «عمل‌گرایانه»، «پسا-اثبات‌گرایانه» و «اثبات‌گرایانه» جای می‌گیرند. %U https://jfaup.ut.ac.ir/article_76273_ca5f8cda13d28989ac2bf8d4323ca730.pdf